Phi 10 : Chương 64: Đại Tuyết (Phần 3)

Vào đông, trời lạnh giá, Vương Tích Thâm liền không cho hai nữ nhi đến y quán giúp việc nữa.

Tĩnh Nghi thân thể yếu đuối, còn Trinh Nghi thì phải chăm nom cho Tĩnh Nghi — ấy là lời dặn của Vương Tích Thâm, song Trinh Nghi trong lòng hiểu rõ, phụ thân vốn biết nàng gần đây đang vùi mình vào nghiên cứu hiện tượng nguyệt thực, bởi vậy mới để nàng ở lại trong nhà.

Tiết Đại Tuyết năm ấy quả thật danh xứng với thực, từ sơ hậu đến tam hậu, trong nửa tháng đã có bốn, năm trận tuyết lớn nhỏ nối tiếp nhau phủ xuống.

Suốt mùa đông, Trinh Nghi gần như ngày nào cũng ở thư trai, mải mê lật giở điển tịch, sắp xếp bản thảo, vẽ đồ lập biểu, ghi chép suy nghĩ. Tĩnh Nghi thì cùng Quýt an tĩnh ngồi bên lò sưởi đọc sách, sưởi ấm, tiện tay nướng ít khoai lang.

Quýt rất thích ăn khoai lang, nhưng không thể ăn quá nhiều, bằng không lúc mèo đi vệ sinh, sẽ khó mà ra được thứ phân vừa mềm vừa chắc, đúng chuẩn mực.

Lạc ca nhi thường cũng chạy đến thư trai ăn khoai, Tĩnh Nghi liền đọc thơ hoặc kể chuyện cho đệ nghe.

Đến gần cuối năm, Thục Nghi trở về nhà mẹ đẻ để đưa lễ mừng năm mới. Thiện tỷ nhi ba tuổi khoác áo lông màu vàng nhạt, thân hình bé nhỏ lắc lư bước đi, miệng cười khúc khích, chơi đùa cùng Tĩnh Nghi và Lạc ca nhi ngoài tuyết trước Ký Phưởng Thư trai.

Thục Nghi đứng trong Đức Phong Đình, thấy Tĩnh Nghi khoác chiếc áo lông là thứ Trinh Nghi từng mặc, liền gọi Tĩnh Nghi lại gần, cúi người, dịu giọng hỏi: “Sắp đến cuối năm rồi, đại tỷ cho người làm cho muội chiếc áo lông mới, được không? Tĩnh Nhi thích màu gì nào?”

Tĩnh Nghi lại lắc đầu: “Đại tỷ, không cần làm thêm đâu, trong nhà còn nhiều áo lông mặc được mà.”

Thục Nghi còn định khuyên thêm, thì nghe muội mỉm cười nghiêm túc nói: “A tỷ thường nói, hè một áo đã mát, đông một lông đã ấm, không cần cầu kỳ ăn mặc, thân đủ là được rồi! Đại tỷ, áo mặc chỉ cần giữ ấm là tốt rồi!”

Thục Nghi vốn chẳng muốn muội mình chịu thiệt, nhưng nghe lời ấy chân thành lại thản nhiên, bất giác vừa bất ngờ vừa ấm lòng, liếc mắt nhìn vào thư trai, khẽ chọc trán Tĩnh Nghi: “Muội đấy, cũng bị tỷ tỷ muội dạy thành ngốc mất rồi, biết làm sao giờ.”

Trong mắt người ngoài, nay Trinh Nghi thực chẳng khác gì “ngốc”.

Ngoài việc chăm lo việc nhà và Tĩnh Nghi, toàn bộ thời gian của Trinh Nghi đều dành trọn cho học thuật.

Hai năm gần đây, Trinh Nghi kết giao được không ít tri kỷ đồng đạo, có người trong Toán học xã, có người do Tiền Dữ Linh gửi thư giới thiệu, trong đó có cả hai nữ tử, chỉ là tuổi đều lớn hơn nàng. Trinh Nghi thường xuyên thư từ qua lại, luận bàn thuật toán, lại cũng có kẻ nghe danh mà viết thư tới thỉnh giáo nàng về những nan đề.

Cuối năm, Tiền Dữ Linh trở về Kim Lăng. Người nhà họ Tiền xưa nay ưa chuộng giao du, Tiền Dữ Linh thường mở thi hội, trà hội tại gia, người được mời tới không phân nam nữ. Nhân đó, Trinh Nghi kết thân được vài văn nhân có đôi chút hiểu biết về thiên văn, bất giác trong lòng vô cùng mừng rỡ.

Cái nhìn của một người dẫu sao cũng có giới hạn, Trinh Nghi không sợ thể hiện bản thân, dù tự biết có đôi chỗ còn chưa chín muồi, song chỉ có giao lưu đối thoại mới có thể va chạm, mở mang bờ cõi. Che mắt, bịt tai, khóa miệng — chẳng thể thấy, chẳng thể nghe, chẳng thể nói — mới là điều đáng sợ nhất.

Trinh Nghi thường đội mưa tuyết đến phủ họ Tiền, Vương Tích Thâm thấy hết, đôi lúc bất giác nghĩ: nếu Cẩn nương còn tại thế, e rằng nay chẳng biết đã lo lắng đến mức nào, chỉ sợ ăn ngủ chẳng yên.

Trinh Nghi không có ý định kết thân, song vẫn không tránh khỏi những nhà đến cầu hôn. Chỉ là chưa có ai khiến Vương Tích Thâm vừa ý. Đôi lúc ông tự hỏi, liệu có phải là ý trời? Có khi ông có thể giữ con gái bên mình lâu hơn một chút, có khi cả nhà ba người họ có thể tránh khỏi lưỡi dao của thế gian và quy củ.

Trải qua bao nhiêu biến cố, ông đã không còn mơ tưởng vinh hoa phú quý, cũng chẳng muốn hay có sức tái hôn sinh con, chỉ mong được sống an bình, giản dị, ngày ngày ở bên hai nữ nhi… Cuộc sống hiện tại thế này, thật ra là rất tốt rồi.

Thấy Trinh Nghi bận rộn vì đam mê, Vương Tích Thâm đôi lúc còn cảm thấy, làm con gái có khi lại là chuyện hay. Thiên văn lịch pháp vốn không được triều đình khuyến khích học tập… mà nữ nhi không thể làm quan, con đường bị hạn chế, tiếng nói yếu ớt, lại chẳng đến mức vì sở thích này mà dẫn tới hiểm họa từ kẻ lòng dạ bất chính.

Vương Tích Thâm không hiểu nhiều về thiên văn, cũng chẳng biết Trinh Nghi đã đạt đến cảnh giới nào, bởi vậy trên một số phương diện, suy nghĩ của ông rốt cuộc vẫn có phần đơn sơ.

Năm ấy là năm Càn Long thứ năm mươi tám. Vương quốc Đại Bất Liệt Đan ở phương Tây cử sứ đoàn vượt biển xa xôi, lấy danh nghĩa chúc thọ hoàng đế Đại Thanh mà muốn mở một cuộc giao lưu bình đẳng giữa các đế quốc.

Song vị hoàng đế Đại Thanh đã ngoài tám mươi tuổi, vốn chẳng thể ngang hàng nhìn thẳng các quốc gia man di — Thiên triều thượng quốc há lại chẳng tôn quý ư, ngoài cõi phục hóa, chẳng qua chỉ là chư phiên lệ thuộc, đều là kẻ tôi tớ của ta.

Cuộc giao lưu ấy vốn định trước chẳng thể suôn sẻ, mà những khúc mắc chính trị trong đó, là điều Trinh Nghi không thể nào chạm tới. Nhưng theo đoàn sứ do George Macartney cầm đầu tiến vào Đại Thanh, vài bản sao của sách Tây Dương bắt đầu lưu truyền, trong đó có mấy thiên luận văn liên quan đến thiên văn học truyền về Kim Lăng. Trinh Nghi trông thấy, chẳng khác gì gặp được trân bảo.

Từ một thiên luận văn trong số đó, chẳng khó để nhận ra: thuyết “địa cầu hình tròn” ở phương Tây từ lâu đã được xem là chân lý. Trinh Nghi khi nhận thức điều ấy, lại cảm thấy thất vọng muôn phần — bởi những người quanh nàng, kể cả đại bá Vương Tích Thụy, vẫn khó lòng tin rằng mặt đất dưới chân mình lại là hình tròn.

Bầu không khí mông muội, chậm chân sau người ấy khiến trong lòng Trinh Nghi dâng lên một thứ khẩn trương và bất an không tên.

Song, sự lạc hậu này chẳng phải vì bản thân kém cỏi. Trái lại, từ thời Đông Hán, Trương Hành trong Hỗn Thiên Nghi Đồ Chú đã từng ủng hộ thuyết địa cầu tròn. Thế nhưng, sau bao triều đại thăng trầm, quan điểm ấy vẫn chưa thể được thế nhân rộng rãi chấp nhận. Điều này không thể tách rời khỏi chính sách của tiền triều trong việc cấm lưu truyền thiên văn lịch pháp nơi dân gian.

Vương Tích Thụy, tuy là người đọc sách, cũng từng nghe qua thuyết địa cầu tròn, nhưng chẳng thể không hoài nghi:

“Nếu mặt đất quả là hình cầu, toàn thể đều tròn, thì vì sao những người ở nửa dưới lại không rơi xuống?”

Trinh Nghi quả quyết nói với đại bá: dù ở vị trí nào, thiên địa vẫn như một — trên đầu là trời, dưới chân là đất, không hề có sai biệt. Trong vũ trụ mênh mông, vốn không có phân biệt trên dưới, cũng chẳng nơi nào là trung tâm tuyệt đối.

Lời ấy, trong tai Quýt mà nói, quả là chuyện đương nhiên. Địa cầu tròn, có gì khó hiểu? Đến mèo còn biết.

Nhưng Vương Tích Thụy thì trừng mắt sững sờ, chỉ cảm thấy điều ấy vượt quá tưởng tượng.

Trinh Nghi nhận ra, nếu muốn thuyết địa cầu tròn được người người chấp nhận, nhất định cần một phương pháp luận chứng rõ ràng và trực quan hơn nữa.

Đến xuân năm sau, vào tháng ba, Trinh Nghi rốt cuộc chờ được cơ hội chứng minh ấy.

Mười lăm tháng ba, bên bờ Tần Hoài rực rỡ hoa đăng, sáng như ban ngày. Không ít thiếu nữ dắt theo hài đồng thả diều đứt dây bên sông, cầu cho điều lành.

Tiết xuân rộn ràng, lại nhằm ngày vọng nguyệt, thuyền hoa trên sông dập dìu ca múa, ca kỹ múa hát, văn nhân xướng thi, tiếng tỳ bà hòa cùng tiếng tiêu sáo, vẽ nên một cảnh đêm huyên náo phồn hoa.

Tiền Dữ Linh thuê trọn một chiếc thuyền hoa, mời người trong thi xã cùng bè bạn du nguyệt trên sông Tần Hoài.

Bỗng dưng, hai bên bờ sông vang lên tiếng kêu hoảng hốt, tiếng nhạc cũng hỗn loạn theo. Khách trên các thuyền hoa nối tiếp nhau từ khoang bước ra, ngửa mặt nhìn trời, sắc mặt tức thì biến đổi, hoảng sợ không thôi.

“— Thiên cẩu thực nguyệt rồi!!”

Có người hoảng hốt chèo thuyền vào bờ, trên dưới hai bờ rối loạn cả lên, thuyền hoa va vào nhau, khách bộ hành vội vã truyền nhau báo tin, thậm chí còn có kẻ rủ nhau chạy tới nha môn.

Trong lòng thế nhân, phàm là gặp thiên cẩu ăn trăng, át hẳn sẽ có tai ương giáng thế, phải trình báo quan phủ mới hợp lẽ.

Phố lớn ngõ nhỏ, tiếng gõ mâm gõ chậu vang rền không dứt, song ánh trăng tròn kia lại càng lúc càng bị “cẩu trời ngoạm” đến mòn vẹt, khiến trẻ nhỏ sợ hãi bật khóc thành tiếng.

Tĩnh Nghi thể chất yếu, ngủ sớm, bị tiếng động làm tỉnh giấc. Xuân Nhi mặt mày tái nhợt vì hoảng hốt, song vẫn không quên trấn an tiểu thư. Nào ngờ Tĩnh Nghi lại lộ vẻ vui mừng, chân trần chạy vội ra sân, còn nói với Xuân Nhi:

“Là nguyệt thực! Muội từng nghe A tỷ nói đến rồi!”

Quýt, bị ồn ào làm phiền đến mức chẳng ngủ yên giấc điều dưỡng, trông thấy Tĩnh Nghi vui vẻ đi xem nguyệt thực, bèn vẫy đuôi đầy hài lòng rồi bước theo sau.

Xuân Nhi sợ đến phát hoảng, chạy theo can ngăn:

“Nhị tiểu thư, trẻ con không thể nhìn thiên cẩu được!”

Trên sông Tần Hoài, thuyền hoa của Tiền Dữ Linh cùng bè bạn bị các thuyền khác ép chặt xung quanh, nhất thời chẳng thể di chuyển, khiến nhiều văn sĩ quý tộc nóng ruột xoay vòng. Chợt nghe trong số họ có người lớn tiếng trấn an:

“Nữ sử nhà họ Vương bảo mọi người không cần kinh hoảng, đây là hiện tượng nguyệt thực, không phải thiên cẩu gì cả. Trăng sẽ nhanh chóng trở lại viên mãn!”

“Nữ sử còn nói, nguyên do xảy ra hiện tượng kỳ dị này chính là do hình thể trái đất tròn!”

“Nàng mời mọi người vào trong khoang, nàng có cách để chứng minh lời ấy!”

Những người có mặt đều chẳng phải kẻ thất học, không thiếu hiểu biết nền tảng, lại có người từng dòm ngó thiên văn học. Nghe vậy, không khỏi cùng nhau chen vào khoang thuyền để nghe nữ sử giảng giải.