Than ôi!

Mùa thu năm Bảo Nguyên thứ tám, trong con hẻm nhỏ cạnh cổng sau Quốc Tử Giám.

Trống canh năm vừa dứt, trời còn chưa sáng hẳn, trong hẻm đã vang lên tiếng học sinh nhà ai đó đọc sách lớn tiếng:

“Than ôi! Nguy thay cao thay! Đường Thục khó đi, còn khó hơn lên trời xanh!”
“Con tằm từ… từ… từ gì nữa nhỉ?” - Giọng kia ngắc ngứ một chút, rồi lại gào lên từ đầu: “Than ôi!” (Bài thơ Thục Đạo Nan – Lý Bạch)

Diêu Như Ý bị tiếng "than ôi" đánh thức, dụi mắt ngồi dậy.

Trên xà nhà thấp treo mấy giỏ tre đựng rau củ khô, cửa sổ tre đan dán giấy thô đã mốc loang lổ. Trong căn phòng nhỏ, từ giường đất, bàn gỗ, tủ thấp đến ngọn đèn dầu, đâu đâu cũng cũ kỹ loang lổ, mang theo vẻ túng thiếu eo hẹp.

Diêu Như Ý nhìn căn phòng cổ xưa mộc mạc trước mặt, dù đã xuyên không được mười mấy ngày, mỗi sáng tỉnh dậy cô vẫn ngẩn người một lúc.

Lúc mới đến, cô hoảng loạn chưa kịp định thần, thân thể này còn bị ngộ độc khí than, cả ngày mơ màng buồn nôn. Cô cứ đờ đẫn, thỉnh thoảng có một phụ nữ trung niên quấn khăn vải xanh vừa càu nhàu vừa bưng thuốc đưa cơm cho cô. Cô thì hoa mắt ù tai, tay chân mềm nhũn, vài ngày đầu chỉ biết mặc người xoay trở. Dọa cho bà ấy phải kéo một lão lang trung đeo hòm thuốc đến chữa gấp, vừa bốc thuốc vừa châm cứu, bận rộn cả đêm.

Diêu Như Ý bị châm đến phát khóc, tiếng khóc nấc nghẹn làm cô cảm nhận được rõ ràng cơn đau thực sự, cũng là lúc cô chấp nhận được sự thật rằng mình đã xuyên không sau khi c.h.ế.t.

Cũng khó trách cô tiếp thu chậm như vậy, bởi lần này cô xuyên vào trong một quyển tiểu thuyết. Ngày hôm ấy, cô vừa phẫu thuật xong, đau đớn trằn trọc mãi không ngủ được, bèn tiện tay mở một cuốn truyện sủng ngọt tên là 《Quán Mì NhỏỞ Biện Kinh》 để giết thời gian, đọc đến giữa chừng thì bất ngờ thấy một cái tên quen quen, không nhịn được đã để lại bình luận: “Trùng tên với người cháu gái làm nổ tung cả bếp kia, có duyên ghê!”

Tiếc là chưa kịp đọc nốt ngoại truyện thì vài hôm sau cô đã qua đời vì biến chứng sau phẫu thuật và suy gan cấp tính.

Vừa mở mắt ra, cô đã thực sự trở thành cô cháu gái kia – “người cháu gái làm nổ tung căn bếp”.

Dù kiếp trước của cô ngắn ngủi chưa đầy hai mươi năm, phần lớn thời gian còn là những tháng ngày gắng gượng sống trong bệnh viện, nhưng cô chưa từng nghĩ mình sẽ xuyên không. Đừng nói đến chuyện phi thực tế ấy, cô còn có một người bà rất yêu thương mình. Vì bà, cô vẫn luôn muốn sống tiếp, dù chỉ thêm một năm, nửa năm, được ở bên bà ngày nào hay ngày đó.

Kết quả giờ thì hay rồi, chẳng nói lời nào đã “rầm” một phát ném cô vào trong truyện.

Quyển truyênj này là một truyện xuyên không lấy bối cảnh đời Tống giả tưởng, thuộc thể loại ẩm thực, làm ăn. Nhân vật chính là một đầu bếp hiện đại tên Thẩm Miểu, xuyên thành vợ cũ bị ruồng bỏ, rồi gây dựng lại sự nghiệp bằng quầy bánh nhỏ trong thành Biện Kinh. Diêu Như Ý sau khi phát bệnh đặc biệt mê thể loại cuộc sống hàng ngày nhẹ nhàng, nuôi mèo nấu cơm như thế, nhất là trong truyện có rất nhiều món ngon mà cô kiêng ăn không được đụng vào, chỉ nhìn thôi cũng thỏa mãn phần nào.

Cô vốn định giết thời gian, chẳng ngờ lại đọc đến nỗi xuyên luôn vào.

Đến nước này thì chỉ còn cách cố gắng nhớ lại mọi chi tiết trong truyện liên quan đến nguyên chủ. Đã đến rồi, cũng phải tìm cách sống tiếp thôi? Kiếp trước khó khăn như thế cô còn không nghĩ đến chết, giờ có thân thể khỏe mạnh lại chịu thua sao? Bà mà biết cô yếu đuối thế này, chắc chắn sẽ lấy dép ném cô mất!

“Cứ không chết đấy, cứ phải sống lì ra.”

Đây là câu nói vàng ngọc của bà cô.

Mà cuốn truyện kia, thật ra cũng chẳng liên quan gì đến nguyên chủ, thậm chí còn không tính là nhân vật nền, chỉ nhắc đến ông nội của nguyên chủ – Diêu Khải Chiêu một lần rất ngắn gọn, chẳng có chút thông tin gì về cuộc đời cô ấy. Tệ hơn là ký ức của nguyên chủ để lại cho cô lại như bị máy hủy tài liệu nghiền nát, Diêu Như Ý ghép nối cả chục ngày mới nắm được sơ sơ đầu đuôi.

Nguyên chủ Diêu Như Ý, quê ở Tr**ng S*, Hồ Nam, mồ côi cha mẹ, sống nương tựa với ông nội.

Là con một, từ nhỏ được cha mẹ nâng niu. Sau khi cha mẹ lần lượt mất vì bệnh dịch, ông nội càng thương yêu cô hơn, nuôi thành tính cách mong manh như bình sứ. Trong truyện từng nhắc qua việc ông nội Diêu làm tế tửu Quốc Tử Giám, bắt gặp cháu rể chưa cưới Đặng Thắng trăng hoa với tiểu quan (giống với trai b.a.o) nên tức giận hủy hôn giữa phố, còn đấm vỡ hai cái răng của hắn.

Nghe thì hả giận, nhưng lại là khởi đầu tai họa cho nhà họ Diêu.

Diêu gia gia làm quan thanh liêm, luôn khước từ quà cáp, xử phạt nghiêm minh trong thi cử, thậm chí đến lạp xưởng do học trò biếu dịp lễ tết cũng không nhận. Chính trực như vậy thật chẳng được lòng ai. Diêu Như Ý đoán gia gia có lẽ đã đắc tội với không ít quan viên đã hòa mình vào bụi trần từ trước rồi.

Chứ đâu đến mức chỉ vì đánh người mà bị đám ngự sử xúm vào công kích?

Nhà họ Đặng mất mặt, mất đường tiến thân, liền như chó đ.i.ê.n xông tới cắn xé, không chỉ thuê đám nhàn rỗi tung tin đồn nguyên chủ khắc cha mẹ, còn vu cáo nhà họ Diêu có trai lạ ra vào, gia gia thì dung túng cháu gái tư tình.

Lời đồn như dao, không ai bênh vực. Thế nhưng Diêu gia gia vẫn không lùi bước, liên tiếp dâng tấu tố cáo nhà họ Đặng, yêu cầu nghiêm trị Đặng Thắng.

Sau cùng, Đặng Thắng – một tên quan tép riu bị cách chức, Diêu gia gia vì đánh người mà bị giáng từ tế tửu ngũ phẩm xuống làm tiến sĩ cửu phẩm. Xem như kết thúc êm xuôi.

Nguyên chủ vốn đã rụt rè nhút nhát, trong bầu không khí ngập lời gièm pha ấy lại càng như con ốc sên rụt vào vỏ, không chịu gặp ai.

Có lẽ vì áy náy, sau chuyện ấy Diêu gia gia lại càng cẩn thận chăm sóc cháu gái. Cô không ra khỏi cửa, ông ngày ngày dậy sớm nấu ăn cho cô. Cô không nói chuyện, ông mỗi ngày để lại lời nhắn bằng chữ viết. Bên ngoài thị phi dồn dập, nhưng ông đều gạt hết ngoài cửa, giúp cô có lại cuộc sống bình lặng.

Lúc cô gần như hồi phục thì lại gặp đúng đợt ân khoa triều đình thêm hàng năm, ông nội Diêu được giao ra đề và giám khảo, phải vào trường thi ở ba tháng. Không yên tâm, ông đành gửi cháu cho người thân duy nhất ở Biện Kinh - cháu họ Diêu Quý, làm tiểu lại ở phủ Khai Phong.

Nào ngờ lần nhờ vả này lại dìm nguyên chủ xuống vực sâu một lần nữa. Nhà Diêu Quý từ lâu đã oán hận hai ông cháu. Con gái nhà họ, Diêu Vân Nương, bị ảnh hưởng bởi vụ hủy hôn nên khó gả, khiến họ trút giận lên người nguyên chủ.

Không đánh mắng nhưng liên tục nói móc:
“Như Ý à, tính cách ngươi cứ âm u kỳ quặc thế này, bị người ta chê cũng chẳng oan.”
“Chẳng phải con nhà danh môn, lại cứ ra vẻ yểu điệu làm phách.”
“Ông ngươi cũng vậy, đáng lẽ nên âm thầm hủy hôn, ai lại gây chuyện giữa đường? Dù đánh rồi sau đó xin lỗi thì đâu đến mức bị giáng chức? Ngươi nhìn Vân Nương đi, bị ngươi liên lụy, bị từ chối mấy mối rồi đấy! Vậy mà ngươi còn ra vẻ lạnh lùng, như thể nhà chúng ta nợ ngươi không bằng!”

Về nhà rồi, nguyên chủ càng thêm suy sụp.

Họa vô đơn chí, tháng trước Diêu gia gia chấm bài, đọc đến bài thi quá dở của vài học sinh lười biếng, tức quá mà ngất lịm. May có người đưa kịp tới y quán nên chưa chết, nhưng sau đó đi lại khó khăn, đầu óc cũng lẫn lộn.

Bầu trời của nguyên chủ hoàn toàn sụp đổ.

Nhìn gia gia liệt nửa người, chống gậy khó khăn, thỉnh thoảng còn không nhận ra mình, cô đau khổ khóc liền mấy ngày. Cuối cùng, người vốn nhút nhát như cô lại cắn răng đóng chặt cửa, cùng ông đốt than tự vẫn. Tất cả những điều này đều là Diêu Như Ý suy đoán từ những mảnh ký ức rời rạc. Vì ngày tự vẫn ấy, trong trí nhớ của nguyên chủ là một khoảng trắng, chẳng biết rốt cuộc đã xảy ra chuyện gì.

Chỉ biết khi Diêu Như Ý tỉnh lại thì mùi khí than nồng nặc khắp phòng.

Lúc ấy cô vừa tỉnh lại liền ho khan, nôn ọe không ngừng, toàn thân mềm nhũn. Dù chẳng rõ mình đang ở đâu, cũng không biết đã xảy ra chuyện gì, nhưng cô từng là một chiến binh chiến đấu với ung thư suốt tám năm, ý chí cầu sinh cực kỳ mạnh mẽ. Vừa tỉnh là tay chân cũng động, lập tức liều mạng bò ra ngoài, hí thở lấy lại chút khí, rồi quay đầu lại, bỗng nghe thấy trong phòng còn có tiếng rên khe khẽ. Cô lại cắn răng nhịn thở, bò trở vào kéo cả ông nội đang bị ngạt sắp bất tỉnh ra ngoài.

Sau này hồi tưởng lại, Diêu Như Ý cũng không biết lúc ấy bản thân lấy đâu ra sức lực lớn đến thế.

Đang nghĩ ngợi, cánh cửa kêu “két” một tiếng rồi mở ra. Một người phụ nữ trung niên quấn khăn đầu bước vào.

“Đã khỏe rồi thì dậy vận động gân cốt đi, nằm bẹp trên giường cả ngày, còn ra thể thống gì nữa!” - Người phụ nữ thấy Diêu Như Ý đã có thể ngồi dậy, ánh mắt thoáng qua vẻ chán ghét, giọng cũng chẳng mấy hòa nhã.

“Cứ làm bộ mặt đưa đám như thể cả thiên hạ nợ ngươi không bằng! Nếu ngươi chịu sớm dậy lo liệu đã chẳng đến nước này! Thôi thôi, ta nói với cái khúc gỗ như ngươi phí lời vô ích! Nghe đây, ta hầu hạ hai ông cháu các ngươi nửa tháng là hết lòng rồi, hôm nay ta về nhà, sống chết mặc bay!”

Người phụ nữ này chính là thím họ của nguyên chủ - Ngũ thị. Nửa tháng qua người chăm sóc ông cháu nhà họ Diêu đều là bà ta.

Người này cũng lạ, miệng thì độc, câu nào cũng như dao, nhưng mấy ngày Diêu Như Ý và ông nội nằm liệt giường, trên người vẫn sạch sẽ thơm tho, cho thấy bà ta chăm sóc rất chu đáo.

Giờ thì thả cho một câu, thấy Diêu Như Ý im lặng không phản ứng, bà ta hừ lạnh một tiếng rồi đóng sầm cửa bỏ đi.

Nghe tiếng bước chân xa dần, rồi cửa sân bị mở ra rồi đóng lại, Diêu Như Ý khẽ thở phào.

Dù Ngũ thị nói khó nghe, nhưng cũng chẳng sai, hiện giờ cô đúng là phải bắt đầu suy tính cho tương lai rồi.

Cô quay lại, lục dưới giường lấy ra một đôi giày thêu, rồi tìm được một bộ y phục thường ngày ở cuối giường, lóng ngóng mặc vào theo bản năng.

Nhà họ Diêu không giàu, không, phải nói là nghèo rớt mồng tơi. Y phục của nguyên chủ toàn là vải bông thường, hôm nay cô mặc một chiếc áo cộc tay chéo cổ màu xanh nước, thêu hoa mai nhạt, phía dưới là váy ngắn màu xanh lam, tóc búi song hoàn đơn giản, coi như là chỉnh tề.

Bối cảnh truyện là một triều đại phỏng theo nhà Tống, tác giả lúc viết chắc tra tài liệu đến hoa mắt, hoặc đơn giản là không đủ tỉnh táo, nên trong truyện còn trộn cả chế độ và phong tục từ các triều khác.

Nhưng mà Diêu Như Ý gãi đầu ngượng ngùng, cô thật sự cũng chẳng phân biệt nổi. Việc học bị gián đoạn vì bệnh từ cấp hai nên tri thức lịch sử cũng toàn đến từ mấy bộ phim cổ trang xem cùng bà, hoặc mấy tiểu thuyết mạng cô đọc giết thời gian khi nằm viện, căn bản chẳng đủ làm hành trang sống ở nơi này.

Cô đẩy cửa bước ra, đập vào mắt là một cái sân nhỏ, nhỏ đến mức nhìn một cái là thấy hết: bốn gian rưỡi nhà được xây thành một hàng thẳng, mái ngói xám hình chữ nhân đã hơi mục nát. Mặt sân lát đá xanh đã nứt nẻ khắp nơi, tường gạch bao quanh cao hơn đầu người một chút, kẽ gạch mọc đầy rêu và cỏ dại, rõ là đã lâu không ai dọn dẹp.

Phía đông chân tường có một giếng nhỏ, giếng thấp và hẹp, nắp gỗ tròn bên trên có đè một cái thùng gỗ buộc dây thừng to.

Ngoài ra… thì chẳng còn gì nữa.

Trời đã sáng hẳn, giữa sân có một chiếc bàn vuông, hai băng ghế dài. Trên bàn có một thau cháo kê loãng, một đĩa dưa muối, và hai cái bánh nướng bị cháy cạnh. Đây chắc là bữa sáng do Ngũ thị làm lúc sáng sớm. Bà ấy nấu ăn rất bình thường, chắc cũng vì phải chăm hai người bệnh đã quá mệt, không còn tâm sức nấu nướng gì, mấy hôm nay Diêu Như Ý đều ăn những món này.

Trời còn sớm, ông nội chưa dậy, sân vắng vẻ im lìm.

Gió thu nhẹ lướt qua, chỉ có tiếng chim hoàng yến nhà hàng xóm nhảy nhót trong lồng, lích chích líu lo.

Nhà họ Diêu có hai phòng ở, phòng chính là chỗ Diêu Như Ý ngủ, bên trái là phòng ông nội, Diêu tiên sinh, bên phải là bếp.

Sau nhà và tường có một lối đi nhỏ, trong góc có một cửa nhỏ có khóa, cạnh đó là một mái che chứa củi than và một rổ bánh than còn lại phân nửa. Thời này đã có than tổ ong rồi, Diêu Như Ý ngạc nhiên ngồi xuống nhìn kỹ.

Những miếng than này tròn bẹt, không đục lỗ, ruột đặc, mỗi viên tầm một hai cân, to nhỏ không đều, trông như nặn tay mà thành. Có vẻ còn được trộn thêm đất vàng để tăng độ kết dính, nếu không sao giữ được hình.

Khá hiện đại đấy chứ. Diêu Như Ý đếm sơ cũng còn hai chục viên. Nhà quan nghèo như này mà còn dùng than, chắc than rất phổ biến ở Biện Kinh rồi.

Thế cũng tốt. Cô ngẩng đầu nhìn trời, dù nắng thu còn gắt, nhưng có than thì mùa đông mới sống nổi.

Cô vòng ra trước sân. Gần tường trái có hai căn phòng thấp bé lợp mái sơ sài như nhà dựng trái phép, một căn chứa đủ thứ lặt vặt, căn kia cất sách vở, thư từ, bài viết cũ của ông, xếp thành mấy thùng, xem như nhà.

Trước cửa bếp đặt một lu nước lớn, nắp tròn bằng gỗ, bên trên gác một nửa quả bầu làm gáo.

Diêu Như Ý quay đầu nhìn về phía giếng nhỏ, đây là nơi cô ưng ý nhất trong cả cái viện này. Có giếng nước trong nhà, giặt giũ nấu ăn đều tiện.

Cô quyết định đi xách nước rửa mặt. Trên bếp có vài cây bàn chải lông heo cán gỗ, cắm trong ống tre. Bột đánh răng cũng có, mở hũ ra là mùi bạc hà với băng phiến thơm mát.

Người dân Biện Kinh cũng…hiện đại thật.

Rửa mặt xong, Diêu Như Ý dội nước, ngồi xuống ăn nửa bát cháo với dưa muối, tuy rất đói nhưng vẫn còn cảm giác buồn nôn, không dám ăn nhiều.

Ăn xong, cô rửa sạch bát đũa, úp lên nia tre phơi khô, rồi cầm chổi quét hết sân, vừa làm vừa làm quen dần với hoàn cảnh.

Nhưng càng quét càng tuyệt vọng: củi gần hết, thùng gạo rỗng, trong hầm chỉ còn mấy cây cải thảo và nửa bao bột mỳ…

Làm quan mà nghèo đến thế này là sao hả trời?

Dù là xuyên vào sách… Diêu Như Ý chống chổi đứng ngẩn người, mặt tỉnh bơ mà trong lòng như có đứa nhỏ đang giật tóc gào thét: “Tiền đâu hết rồi?!”

Đang khủng hoảng thì…

“Cộc cộc cộc”

Tiếng đập vòng cửa vang lên liên hồi:

“Diêu Đàn Việt! Mở cửa mau! Đừng trốn trong đó không lên tiếng! Tiểu tăng biết ngài có ở nhà! Nợ nần phải trả là lẽ tự nhiên, ngài dù sao cũng là người nhà quan, chẳng lẽ còn muốn thăng đường đối chất với người xuất gia sao? Giấy nợ nhà ngài còn để trong chùa đấy, mau mở cửa!”