Bác học hồng từ

Lúc mặt trời chói lên thì điện Thái Hòa xôn xao người ra kẻ vào. Điện Thái Hòa còn được gọi là điện Ngai Vàng, là tòa điện xây bằng gỗ, lớn, và cao nhất trong tam tiền triều. Điện được trang trí lộng lẫy xa hoa để biểu tượng cho quyền lực hoàng gia truyền thống. Điện Thái Hòa thường là nơi cử hành các đại lễ và yến tiệc trọng đại, đặc tính là những ngày hoàng đế lên ngôi, ngày lễ thọ, phong hậu phi tần, ngày Đông Chí và lễ Tết. Sau khi kết quả cuộc thi quốc gia được in ấn thì danh sách đỗ đạt cũng sẽ được tuyên bố tại nơi đây.

---oo0oo---

Bấy giờ là giờ Mão, bọn thái giám đang tích cực chỉnh sửa bàn ghế trên sàn điện lát gạch vàng óng ánh. Đám cung nữ đang sắp xếp trên bàn đầy đủ các loại nào là giấy trắng, nào bút lông và mực mày đen.

Đến giờ thi, các thí sinh bước vào nội thất. Sau cuộc sơ khảo, ba sĩ tử được Khang Hi ban ơn đi quan cửa giữa Ngọ Môn. Họ tham gia cuộc khảo thí cuối cùng ở điện Bảo Hòa nằm ở phía sau điện Trung Hòa. Điện Bảo Hòa là điện cuối cùng của ngoại triều tam điện, có mô hình chữ nhật, mái chìa với mười tượng thú khác nhau. Điện trông có vẻ quy mô rộng lớn vì không có nhiều cột như hai điện ngoài kia.

---oo0oo---

Trong khi ba thí sinh đang chờ đề thi do Khang Hi chuẩn bị thì Ngao tông đường lặng lẽ quan sát từng người…

Một tháng sau…

Ngày 29 tháng 5 năm 1664, danh sách đỗ đạt in ấn “lần đầu tiên trong Thanh Sử Cảo một nam nhân kiêm chức Trạng Nguyên lẫn Bác Học Hồng Từ...”

Ngay sau ngày kết quả chính thức công bố, Cửu Dương nhận được lệnh triệu vào cung để gặp Khang Hi.

Vốn là một tòa lớn nhất trong nội sảnh của nội triều tam cung, cung Càn Thanh là tòa nhà có mái hai tầng nằm trên bệ đá cẩm thạch màu trắng, ngự ở phía bắc của Tử Cấm Thành. Muốn vào cung này phải đi qua khỏi Càn Thanh Môn và hai cánh cửa Nhật Tinh Nguyệt Hoa. Phía trước cung có trang trí tượng rùa và hạc được đúc bằng đồng. Ngay cửa ra vào là một tấm bảng lớn có khắc hàng chữ Trung Thực Công Khai, là bút tích của tiên hoàng Thuận Trị. Ngai vàng ở cung Càn Thanh đặt đằng trước một tấm màn rồng tráng lệ, trần nhà phô trương lộng lẫy. Hoàng đế khí thế cao quý bất phàm thường an vị trên Kim Loan Bảo Tọa bên dưới bức đại tự Chính Đại Quang Minh.

Lúc Cửu Dương vào Văn Uyên Các thì ngoài mấy tên thái giám ra không thấy có ai ở đó, đành đứng chờ một hồi. Lát sau một vị quan bước vô, người trung niên này tên là Mộc Đình Quý, tuổi tác ước chừng bốn mươi mấy. Mặt mày của y hồn hậu, vầng trán cao rộng, đôi mắt sâu thẳm, ánh nhìn rất thông minh.

- Học sinh bái kiến đại nhân! – Cửu Dương quỳ xuống làm lễ chào.

- Tân khoa trạng nguyên! – Mộc Đình Quý sau một thoáng lặng lẽ quan sát thì đến đỡ cánh tay Cửu Dương dậy, xong chỉ chiếc ghế đặt cạnh bàn trà ở giữa gian phòng và cười nói - Mời ngồi.

Cửu Dương vòng tay kính cẩn nói:

- Đa tạ đại nhân!

Mộc Đình Quý cũng ngồi xuống đối diện. Một cung nữ bưng trà tới mời hai người. Mộc Đình Quý vẫy tay cho lui, cung nữ đó vâng mệnh đi ra. Mộc Đình Quý đợi ả đi khuất rồi nhìn Cửu Dương nói:

- Văn chương mà các thí sinh năm nay viết, bản quan đã xem qua rồi, trong đó có một bài ca ngợi công đức của tam mệnh đại thần, đặc biệt là Ngao đại nhân, khiến ngài rất thích. Bài văn đó so sánh với tuổi tác của Lí Tài quả thật là không đơn giản, nên hoàng thượng mới hạ lệnh cho bản quan truyền Lí Tài tới đây để bàn luận.

Cửu Dương cúi đầu lễ phép nói:

- Thưa, học trò không dám múa rìu qua mắt thợ, mà xin lắng nghe, nhờ đại nhân chỉ dạy.

Mộc Đình Quý nhấp một ngụm trà, mắt vẫn nhìn người thanh niên hình dung tuấn kiệt, dáng dấp uy vệ oai phong song ăn nói rất nhã nhặn khiêm tốn, hỏi:

- Lúc nãy thấy Lí Tài say sưa ngắm tranh hoa mai kia, không biết là thích bức họa, hay là thích bài thơ của nó hả?

- Thưa… – Cửu Dương ngoảnh đầu ngó bức họa treo nơi góc phòng thêm một lần, rồi quay lại đáp - Tranh hoa mai đó diễm lệ vô cùng, bài thơ có phong độ Hán Đường.

Mộc Đình Quý gật gù, tiếp tục hỏi:

- Lí Tài từ miền Nam tới đây, có nhận xét thế nào với hoa mai? Vì bản quan nghe nhiều người bảo mai của miền Bắc có khí thái hơn vùng Giang Nam rất nhiều.

Cửu Dương thưa:

- Dạ đúng rồi! Hoa mai ở trên núi Mộc Lan quả thật không nơi nào bì nổi, có nhiều chỗ quanh năm đều trổ hoa.

Mộc Đình Quý lại hỏi:

- Đối với những bài thơ về mai, Lí Tài có thích bài nào nhất không hở?

- Thật ra những bài thơ mà đại nhân viết – Cửu Dương ngẫm nghĩ một chốc rồi đáp - Học trò đã xem qua hết cả tập rồi, trong đó có bài Mộc Lan Nê rất là thú vị.

Mộc Đình Quý cười xòa:

- Lí Tài cũng biết bài thơ đó hay sao chứ?

Cửu Dương gật đầu, chậm rãi đọc:

Mai hoa dị lạc hương mãn đầu

Mai hoa tận lạc hương mãn túc

Trị khổng liêu chi tâm khổng khai

Hoa trương trật nhật trang tì lai

Hương thấu tâm trung bì cốt hóa

Bất tri di ngã, hoàng di mai

Mộc Đình Quý nói:

- Thời gian trôi qua như tên bắn. Bài thơ này bản quan viết lúc đến di trường Mộc Lan dạo chơi tới nay đã hơn chục năm rồi, thật không ngờ bây giờ lại có người ngâm bài thơ cũ này.

Cửu Dương nói:

- Thật ra bài thơ này ở trong sách về hoa đã được di truyền rộng rãi. Học trò thích mai cũng là vì lúc xưa vô tình đọc được bài thơ này.

Mộc Đình Quý lại cười, và đọc tiếp đoạn cuối của bài thơ:

…Bất như sinh tác, Mộc Lan Nê

Trường dư mai hoa tán hồn phách!

Đọc xong chợt hỏi:

- Nói như vậy, Lí Tài cũng là người ưa thích thiên nhiên à?

Cửu Dương trả lời:

- Dạ bẩm đại nhân, năm xưa học trò ở trên Thiếu Lâm tự đọc kinh xong không có chuyện gì làm, nên mới mò mẫm xem tập thơ hoa cho vui thôi.

Mộc Đình Quý thắc mắc:

- Học hành từ nhỏ, có ai dạy cho không?

Cửu Dương nói:

- Ở Thiếu Lâm tự có rất nhiều đại sư am hiểu văn chương thơ từ, rất đa dạng phong phú. Trò lúc đó đi theo họ học, không có kinh nghiệm thư quán nên chỉ là bịt mắt sờ voi thôi, không biết là vật gì hết.

Mộc Đình Quý nhấp thêm một ngụm trà, đoạn hỏi:

- Lí Tài bắt đầu học hành khi nào?

Cửu Dương đáp lời:

- Năm bốn tuổi có một người bà con xa đưa hai huynh đệ trò tới chùa Thiếu Lâm gởi gắm, lúc đó trò đứng sau lưng bà, nghe các vị đại sư giảng bài cho những chú tiểu. Khi đó Giác Viễn Lâm đại sư ngó thấy có đứa bé đứng ngoài cửa chăm chú nghe dạy học, tới khi Sư Thái từ giã và đi rồi mà cứ nghe mãi vậy, người biết trò thích thú, nên sắp đặt cho một ghế để vào học.

- Khâm phục, thật là khâm phục! - Mộc Đình Quý nghe Cửu Dương kể vậy thì sáng mắt nói - Lúc đó Lí Tài nghe Giác Viễn Lâm sư phụ giảng dạy những gì tâm đắc lắm sao?

Cửu Dương cân nhắc một chốc, rồi nói:

- Lúc đó trò còn nhỏ, chưa hiểu nhiều chuyện, nghe thầy giảng về Minh sử, đoạn mà hoàng đế Sùng Trinh làm mất giang san tốt đẹp…

Cửu Dương dứt lời thì cuộc đào tẩu năm xưa hiện ra trong tâm trí chàng. Khi đó triều đình phái người đi lùng xét các nơi, nhưng vì Cửu Nạn Sư Thái rất cẩn mật, lại có võ công cao cường nên mới an toàn mang hai huynh đệ chàng ẩn trốn, thoát khỏi đại nạn, xong vẫn bị tiếp tục điều tra truy bắt. Bà nghĩ đến câu “đại ẩn thì ẩn nơi triều đình, trung ẩn thì ẩn nơi thị tứ, còn tiểu ẩn thì ẩn nơi hoang dã” cho nên đã để hai đứa trẻ lại Thiếu Lâm tự nhờ trù trì Giác Viễn Lâm trông nom, còn bản thân bà thì tu tại một ngôi chùa khác. Quan quân triều đình chỉ lo lùng sục ở những nơi như lục lâm, tiêu cục, và võ trường, chứ không sao ngờ một ni cô trông già nua yếu đuối như thế này lại là một khâm phạm sở hữu võ công trác tuyệt. Mãi cho tới một đêm Sư Thái biết mình đã để lộ hành tung, không thể ở lại chùa được nữa bèn quyết định viết thư cáo biệt, chuẩn bị hành trang. Hành lý của bà rất đơn giản, chỉ có mấy bộ y phục và cây phất trần. Bà buộc tất cả thành một bao, đợi đến canh hai mới đi tìm nơi thanh tịnh khác…

Mộc Đình Quý và Cửu Dương ngồi trong Văn Uyên Các chuyện trò một hồi thì nghe tiếng của Ung công công the thé vang lên “hoàng thượng giá lâm,” tiếp theo đó lại thấy Khang Hi mình vận hoàng bào đầu đội mũ ngọc bước vào, theo sau là Dương Tiêu Phong và Tân Nguyên cách cách.

Hai người họ bèn nhanh nhẹn quỳ xuống làm lễ chào. Cửu Dương nói:

- Vãn sinh cung thỉnh hoàng thượng khánh an!

- Bình thân.

Khang Hi cho miễn lễ, xong đến an tọa trên ghế, mắt chăm chú quan sát gương mặt của người thanh niên đang đứng trước mặt ngài, kẻ mà Dương Tiêu Phong bảo rằng có thể giúp ngài thống nhất giang sơn và tiêu trừ Ngao Bái. Tuy rằng từ trước tới bây giờ những lời nói của Phủ Viễn tướng quân ngài đều tin phục, nhưng ngài còn chưa thấy thực lực thật sự của Cửu Dương, vì thế rất khó chấp nhận một thường dân như vậy lại có bản lĩnh thống suất tam quân được.

Thế nên mắt vẫn không rời khỏi khuôn mặt của Cửu Dương, Khang Hi cất giọng hỏi:

- Tân khoa trạng nguyên của năm nay tên họ là Lí Tài à? Hai từ này có nghĩa là gì vậy?

- Bẩm hoàng thượng – Cửu Dương nói – Chữ “lí” là dùng để chỉ lí trí, còn “tài” nghĩa là tài ba.

Cửu Dương đáp rồi im thít, cặp chân mày khẽ chau lại, không rõ là đang suy nghĩ điều gì. Cử tọa chăm chú theo dõi dung mạo của Cửu Dương, Khang Hi đoán rằng Cửu Dương chắc đang căng thẳng tột độ nên hỏi:

- Lí Tài hôm nay gặp trẫm, hồi hộp lắm à?

Cửu Dương đang mải mê suy tư, giật nảy mình khi chợt nghe hỏi, khẽ liếc dung nhan của hoàng thượng, thấy đó là một thiếu niên có vẻ mặt tinh anh, mi mắt thanh tú, nói chung là rất có uy nghiêm của bậc đế vương nhất thống thiên hạ khiến chàng sực nhớ tới lời tiên tri của Mã Lương hôm nào. Nghĩ tới đây, Cửu Dương phát hiện ra hai lòng bàn tay đã ướt đẫm, lòng không nén được than thầm “không lẽ giang san của đại Minh mãi mãi sẽ không có ngày khởi sắc hay sao...”

Ở phía đối diện, Khang Hi ngồi trên ghế chờ mà không nghe đáp lời bèn gọi:

- Lí Tài có nghe trẫm đang hỏi gì không?

Cửu Dương cảm thấy tiếp tục im lặng thì không ổn, đành đáp:

- Vâng!

Khang Hi nhoẻn miệng cười, cảm giác người thanh niên đứng trước mặt ngài có chút thú vị, lại hỏi:

- Vì sao?

Cửu Dương ngẫm nghĩ một thoáng, rồi thưa:

- Vì lần đầu diện kiến thiên nhan, vãn sinh cảm thấy uy nghi vô vàn, bởi vậy mới hồi hộp.

Khang Hi nghe Cửu Dương đối đáp, thái độ có vẻ chừng mực, lại cười:

- Lí Tài cảm thấy trẫm rất uy nghi à? Ngươi thật sự sợ trẫm chăng?

Cửu Dương nghe Khang Hi hỏi vậy thì tự nhủ chỉ có bạo chúa mới thích người ta sợ mình, còn tự cổ chí kim minh quân luôn muốn thiên hạ tâm phục. Nghĩ vậy chàng không chần chừ nữa, vội vàng đáp:

- Không đâu hoàng thượng! Ngài là thánh quân một thời, làm sao vãn sinh lại sợ? Chỉ hiềm lần này là lần đầu vào cung, vãn sinh cảm thấy không khí nhà trời tôn nghiêm vô cùng thành ra tâm trạng hiện thời có hơi căng thẳng.

Khóe miệng vẫn đọng nụ cười, Khang Hi hỏi tiếp:

- Thánh quân một thời? Lí Tài dựa vào đâu mà cho rằng trẫm là thánh quân một thời?

Đến nước này Cửu Dương dầu muốn dầu không cũng phải đứng về phe thánh thượng đương kim. Nhưng mà chàng có hơi lúng túng, bụng bảo dạ cứ thuận theo ý trời mà phò tân đế song tâm tư vẫn suy nghĩ rất lung, trong đầu điểm nhanh vài đáp án, chợt trí óc nảy ra mấy câu nói liền cúi đầu rành rọt thưa:

- Khải bẩm hoàng thượng, vãn sinh sở dĩ nói vậy là dựa vào những gì người ta đồn đãi đấy thôi. Vãn sinh đã từng nghe nói hoàng thượng từ lúc tám tuổi thì đăng cơ, từ đó yêu dân như con, quyết tâm thuyên giảm thuế má, xây dựng nhiều trại trẻ mồ côi, mở kho phát gạo, và quyên tiền ra để đắp đê khoanh vùng hòng chóng nạn lũ lụt… chỉ với bấy nhiêu chuyện công đức đó cũng đã đủ cho mọi người kính phục. Lại nữa vãn sinh còn dựa vào việc Khang thân vương hôm trước đã tự nguyện hy sinh cả con trai của ông ta để hoàn thành chuyến di đến tẩm lăng tiên hoàng…

Trong khi Cửu Dương thao thao bất tuyệt thì đứng bên cạnh chàng, tai nghe chàng đối đáp, Tân Nguyên cách cách quay sang nhìn Dương Tiêu Phong, khóe miệng của mỹ nhân tươi lên, mỉm một nụ cười rất chi quyến rũ. Dương Tiêu Phong cũng nhìn Tân Nguyên cách cách gật gù như thầm nói “người mà nữ tử thần y và cách cách đi thuyết phục tới giúp hoàng thượng cung cách ăn nói hiệu quả cũng không tệ, hắn ta biết bợ đỡ rất khéo!”

Tuy vậy trong giây phút đó Khang Hi gương mặt lại đượm u sầu, khẽ cúi đầu nói:

- Hôm đó Khang thân vương hy sinh thay thế cho trẫm, khi chết trên mình có đeo xâu chuỗi này – Đoạn lấy từ trong tay áo ra một xâu chuỗi tràng hạt - Trẫm đã kêu cửu công không được đem đi rửa sạch, không được rửa máu của vương gia dính trên chuỗi hạt này.

Cửu Dương nhìn xâu chuỗi được làm bằng ngà voi, biết Khang Hi vẫn còn đau buồn vì sự ra đi bất thình lình của một vị quan tài ba thành thử lên tiếng an ủi:

- Xin hoàng thượng đừng quá đau buồn, người chết cũng đã chết rồi, xin ngài hãy bảo trọng long thể. Hôm nay vãn sinh đến đây, nếu được phép, mong giúp cho hoàng thượng bài nan giải âu.

Khang Hi ngẩng đầu lên nói:

- Thật ra trẫm không phải là đang lo cho sự an nguy của bản thân mà là sự hạnh phúc của bá tánh, của muôn dân đại Thanh. Bây giờ trong triều tam mệnh đại thần hầu như đang nắm hết quyền hành, cho nên tương lai của đại Thanh thế nào, mai này tình trạng tốt xấu ra sao… e rằng trẫm có lẽ sẽ không bao giờ nhìn thấy được.

Cửu Dương nói:

- Xin hoàng thượng hãy yên tâm. Hoàng thượng sẽ được hóa hung thành kiếp, bởi vì hoàng thượng còn có thiên thu đại nghiệp chưa thể hoàn thành được!

Khang Hi không rõ là Cửu Dương đang thốt lời bợ đỡ hay đang nói thật lòng, ngạc nhiên hỏi:

- Thiên thu đại nghiệp? Lí Tài nói vậy nghĩa là sao?

- Vâng! - Cửu Dương gật đầu nói – Mấy năm trước đại vương giá băng, đám loạn thần phản tặc mới thừa dịp đó đứng ra quấy nhiễu triều can, nhưng mà hoàng thượng mới chính là chân mạng thiên tử, sang bằng cái đám gian tặc này, hoàng thượng sẽ vì bá tánh của đại Thanh đem lại một cục diện mới!

Khang Hi lắc đầu nói:

- Trẫm không dám có sự kỳ vọng lớn lao gì đâu, chỉ muốn có thể thừa kế được tâm nguyện của tiên hoàng mà thôi, cứu cho bá tánh của đại Thanh thoát khỏi tình cảnh dầu sôi lửa bỏng thì đã thỏa mãn rồi.

Cửu Dương nói:

- Tài cán và công đức của hoàng thượng thâm hậu, thành quả của sau này nhất định sẽ không thua cho tiên hoàng, trước đây chỉ là thời cơ chưa tới, cho nên hoàng thượng mới chưa có thể đột phá được, bây giờ mới là lúc thời cơ chín muồi, hoàng thượng chắc chắn sẽ hoàn thành đại nghiệp!

Khang Hi nghĩ một lát, lại than:

- Nhưng mà nội trong số trào dã, ngoài vài người theo phe của Phủ Viễn tướng quân ra thì không có ai tin tưởng trẫm cả.

Tới phiên Cửu Dương lắc đầu:

- Hoàng thượng nói vậy là sai rồi, vãn sinh dự rằng ở trong tôn thất, thậm chí là ở trong lịch sử của Trung Nguyên trước đó và mai này cũng không có ai có thể so sánh bằng hoàng thượng đâu, vì không ai sở hữu được sự thông minh thiên bẩm của hoàng thượng. Chỉ có hoàng thượng mới có khả năng cứu vãn bá tánh, xây dựng cơ nghiệp oanh oanh liệt liệt, chỉ có một mình thoàng thượng mà thôi!

Khang Hi vẫn lo lắng nói:

- Nhưng mà bây giờ địch mạnh ta yếu, chỉ cần Ngao tông đường hô một tiếng thì binh mã của hắn đang đóng ở Cam Túc sẽ lập tức ùa về kinh thành ngay, vậy nếu muốn xoay xở càn khôn đâu phải là chuyện dễ dàng gì.

Cửu Dương nói:

- Xin hoàng thượng đừng quá lo âu, mọi việc rồi sẽ yên ổn cả thôi, chỉ cần ngài áp dụng những chính sách như đã hứa với vãn sinh, rằng mai này sẽ giảm tô thuế, tạo điều kiện cho Mãn Hán một nhà, để dân chúng yên ổn làm ăn, và loại bỏ những chế độ hà khắc. Còn những việc khác xin cứ để thuận theo tự nhiên đi, vì đã có Phủ Viễn tướng quân và vãn sinh ở đây, xin hoàng thượng hãy yên tâm tất cả!

---oo0oo---

Buổi trưa hôm đó trên con đường rời khỏi cố cung, nhân lúc hai người ngồi chung một cỗ xe ngựa, Dương Tiêu Phong quay sang Cửu Dương bảo:

- Ngươi thật sự nghĩ là đại Thanh sẽ có ngày có được sự giàu có của “văn cảnh chi trị" à? Lương thực dần dần bội thu, quốc khố dồi dào hẳn lên sao?

Cửu Dương lúc này đương nhiên nghe Dương Tiêu Phong hỏi, song khoanh tay ngồi im không đáp lời, chốc sau tự dưng nói một câu không ăn nhập đâu vào đâu:

- Ta biết ngươi đã từng tham khảo qua rất nhiều sách sử, vậy chắc ngươi đã có nghe sách nhắc tới cuộc chiến tranh giữa Hán và Sở?

Dương Tiêu Phong gật đầu. Cửu Dương tiếp lời:

- Vậy thì theo như ngươi nghĩ, trong số các mưu sĩ, văn thần võ tướng quan trọng nhất của Lưu Bang chính là ai?

Dương Tiêu Phong nhíu mày một thoáng, rồi đáp:

- Nếu ta nhớ không nhầm, thì trong số văn thần võ tướng quan trọng nhất của Lưu Bang thời bấy giờ phải kể đến hai người là Hàn Tín và Trương Lương.

- Đúng rồi! – Cửu Dương chậm rãi gật đầu, lại hỏi - Vậy theo như ngươi nghĩ thì, ta và ngươi, ai sẽ là ai trong hai người đó hả?