Tô giới công cộng (5)
Bà Cát chỉ đến một chuyến mà đã giăng đầy chướng khí trong biệt thự. Còn bản thân thì phủi mông vui vẻ rời đi. Bà Kiều mơ màng xuống lầu, mấy người phụ nữ vội giữ bà lại: “Rốt cuộc cô ta đến làm gì thế?”
Bị người ta hỏi như vậy, bà càng nghĩ càng nổi nóng, vỗ bàn mạt chược ngồi xuống, tức giận bật cười: “Tôi còn nói vì sao con bé ba không đi châu Âu, thì ra là có người xúi giục nó.”
“Cô ta thì xúi giục gì được?” Các bà cô bật cười, “Đừng có tự dưng dạy hư cháu ba.”
“Nhưng cô ta muốn thế đấy.” Bà Kiều liếc mắt ra ngoài, vẫy tay gọi Doãn Yên đến ngồi cạnh mình, “Cũng may mấy ngày nữa cháu sẽ ra nước ngoài với cha, đỡ thanh danh bị nó làm liên lụy. Cháu đừng có giống nó.”
Từ sau khi gả đi, danh tiếng của bà Cát thực sự rất vang dội. Vì sao vẫn không bị nhà họ Lâm gạch tên trong gia phả? Họ hàng đoán rằng – lúc trước khi mẹ Sở Vọng gả vào đã đem theo một số tiền lớn, sau này số tiền đó vào tay ai, mọi người không biết. Khả năng lớn nhất là đã vào tay bà Cát. Nên dù nhà họ Lâm hận bà làm bẩn danh tiếng nhà mình, nhưng cũng không dám vạch rõ quan hệ với bà. Việc xấu trong nhà không truyền ra ngoài, tuy các bà cô đều rất khinh thường bà ấy, nhưng khi có người ngoài hỏi thì lại phớt lờ đánh trổng lảng, sợ bị người ta nói ra nói vào, khiến người ta thấy quan hệ giữa họ với bà Cát cũng chẳng mấy thân thuộc.
Tiễn bà Cát đi, Sở Vọng biết lúc này trong nhà như thế nào nên cũng không vội vào làm gì, đỡ phải nhìn sắc mặt người ta. Nên khi Lâm Tử Đồng quay về, thấy cô vẫn đang đứng bên ngoài thì hỏi: “Ở ngoài này làm gì vậy?”
Sở Vọng cười lắc đầu, anh ta cũng không hỏi nhiều.
Lâm Tử Đồng vào biệt thự đi một vòng, bị các bà bác hỏi lui hỏi tới, một lúc sau lại đi ra, hỏi Sở Vọng: “Ngôn Tang đâu?”
“Tức giận bỏ đi rồi.” Sở Vọng nhìn qua nhà bên cạnh, “Về nhà rồi.”
“Sao lại giận?”
“Mới nói với anh ấy là em không đi châu Âu. Em cũng tò mò, sao hai ngày nay không có ai nói với anh ấy?”‘
Lâm Tử Đồng mỉm cười, “Gần đây hai nhà đều bận rộn, cha cũng không có dịp sang bên đó. Vừa có thời gian rảnh gặp em, vậy mà em lại nói tin dữ này với cậu ta. Không đi an ủi à?”
Sở Vọng nhìn mặt đất chăm chú, “Anh ấy giận vì em không đi châu Âu, không có nguyên nhân nào cả. Người không muốn em đi châu Âu, dĩ nhiên em nói gì bọn họ cũng tin, thậm chí còn có thể lý giải hộ em nữa. Nhưng anh ấy muốn em đi cùng, nên dù em nói gì thì anh ấy cũng sẽ tìm được lý do bác bỏ thôi. Dù em có mặt dày đến nhà họ nhấn chuông cửa, chỉ e anh ấy cũng không chịu gặp em.”
Trước khi tới Thượng Hải, Sở Vọng cũng đã nghĩ đến, người khác đưa ra đủ lý do không nên đi châu Âu, gì mà văn hóa bất đồng, cách thức điều trị cũng khác, bị bệnh không ai chăm sóc, vân vân… Tự bản thân cô còn có thể nghĩ ra rất nhiều biện pháp giải quyết chứ đừng nói đến Ngôn Tang.
Còn về phần bà Chu thị kia, chỉ cần sau khi cô rời thuyền ở bến Marseille rồi cầm theo thư của giáo sư Từ, cùng Ngôn Tang đến nước Anh là có thể tách ra với nhà bọn họ.
Những lý do này còn không thuyết phục được bản thân cô, thì sao có thể thuyết phục được Ngôn Tang luôn muốn cô đi châu Âu đây?
Điều khiến cô thật sự hạ quyết tâm không đi châu Âu là phong thư của Từ Thiếu Khiêm. Nói trắng ra, những nơi nên đi cô đều đã đi, những gì cần học cô cũng đã học, ngoài việc tự dưng phải chậm trễ hai năm để bắt đầu lại từ đầu, thì thật sự không có bất cứ ý nghĩa nào cả.
“Tuy hỗn chiến quân phiệt sẽ kết thúc trong năm nay, sau này tổ quốc sẽ bắt đầu thời kỳ loạn trong giặc ngoài kéo dài đến gần hai mươi năm.”
“Em muốn ở lại để thử xem bản thân có thể làm được gì”.
Nói với anh như vậy, liệu anh có tin không? Đến chính Sở Vọng còn không tin nữa là, thậm chí còn cảm thấy nực cười.
“Không chịu gặp em, nhưng cũng không thể không gặp anh được.” Lâm Tử Đồng nghe thế thì cười, đi lên phía trước mấy bước rồi ngoái đầu nói, “Đi thôi.”
Lâm Tử Đồng sải bước băng qua bãi cỏ, Sở Vọng chạy chậm theo sau. Hai anh em đến ngoài biệt thự nhà họ Tư, nhấn chuông cửa, để giúp việc đi mời cậu Tư đến, nói là có cậu Lâm nhà bên mời cậu Tư xuống nói chuyện đôi câu.
Tư Ngôn Tang đi ra mở cửa, nhìn thấy hai người nhưng không nhìn Sở Vọng, chỉ hỏi thẳng Lâm Tử Đồng: “Rốt cuộc vì sao em ấy không đi châu Âu?”
Lâm Tử Đồng cười nói: “Thế sao cậu không hỏi vì sao tôi không đi châu Âu?”
“Em không phải là cô tư Hứa, quan tâm anh có đi châu Âu hay không làm gì? Anh đứng sang bên giùm, Sở Vọng, em lại đây.” Tư Ngôn Tang kéo Lâm Tử Đồng qua một bên, hỏi, “Không đi châu Âu thật?”
“Không đi.” Sở Vọng gật đầu, “Em đưa ra lý do ở lại gì thì sẽ làm anh vui hơn đây?”
“Dù em có nói tổ quốc đang lâm nguy, công cuộc cứu quốc cần có em, thì anh cũng không vui nổi.”
“Em nên làm gì đây?”
Ba người im lặng một hồi, rồi anh như thỏa hiệp, hỏi, “Vậy anh cũng không đi, được chưa?”
Sở Vọng lắc đầu.
Tư Ngôn Tang cười gượng, bình tĩnh phản bác, “Anh nên làm gì đây?”
Lâm Tử Đồng cũng bất đắc dĩ, “Không ai quan tâm vì sao anh không đi châu Âu à?”
Hai người kia đồng thanh đáp: “Không.”
Trầm ngâm một lúc, rồi Sở Vọng nói: “Ngôn Tang, em biết hiện giờ châu Âu có rất nhiều điều tốt: khoa học, giáo dục, công nghiệp… hơn hẳn trong nước rất nhiều, cũng vì thế nên rất nhiều du học sinh cứ đâm đầu đi cho bằng được. Với em, châu Âu vẫn nên có anh, anh nên ngồi du thuyền ăn kem trên sông Spree, Chủ nhật đi xe đến ngoại ô Véc-xây… Không phải em không nghiêm túc suy nghĩ, mà kết quả của việc suy nghĩ là: Du học châu Âu với em rất khó khăn, không gặt hái được nhiều điều; còn ở Hương Cảng mưa thuận gió hòa, gặt hái được nhiều hơn. Nên là, Hương Cảng tốt hơn châu Âu. Còn với anh thì ngược lại: Em có thể chắc chắn nói rằng, anh phải hoàn thành việc học ở châu Âu. Dù hôn ước có buộc tương lai của hai chúng ta vào với nhau thì cũng chỉ là điều vô nghĩa, nếu vì mê muội mà đưa ra lựa chọn thì sẽ không sáng suốt. Em không nên thay đổi tiền đồ đã định vì anh, và anh cũng không nên như vậy.”
Thấy anh không lên tiếng, Sở Vọng lại nói tiếp: “Anh muốn nói em quá lý trí cũng được, quá lạnh lùng cũng được. Nếu anh cho em một lý do để thuyết phục em đi châu Âu với anh thì càng tốt. Nhưng em biết, bản thân anh cũng biết rõ đúng không – không có lý do nào cả. Ví dụ như anh muốn làm một người theo chủ nghĩa lãng mạn, vậy thì em đành phải làm kẻ tỉnh táo. Ngoài hai năm tạm thời không thể ở bên nhau ra thì còn thiếu sót gì nữa sao? Chỉ hai năm thôi mà, em vẫn ở Hương Cảng chờ anh quay về.”
Tư Ngôn Tang cụp mắt, gần như không nhìn rõ con ngươi. Một lúc sau, anh chỉ đáp: “Anh biết rồi.”
Cánh cổng lớn ở biệt thự nhà họ Tư khép lại, chỉ còn hai anh em đứng ngoài cửa.
Sở Vọng cười khổ, “Anh ấy vẫn còn tức giận.”
“Đúng thế.” Lâm Tử Đồng gật đầu, “Có thể lần này là giận bản thân.”
“Vậy vì sao anh không đi châu Âu?” Sở Vọng hỏi ngược lại, “Cha nói vốn ban đầu cũng muốn dẫn anh đi cùng.”
“Với nghiệp học mấy năm qua của anh, đi châu Âu không bằng ở lại Trung Quốc.” Lâm Tử Đồng cười nói, “Sau Ngũ Tứ, có một hôm anh đến thư viện Thiệu Hưng đọc sách, biết bộ máy chính phủ vừa già nua lại vừa tham ô, còn nhân dân vẫn cứ nghèo đói ốm đau; trên bãi cỏ ở bến Thượng Hải viết “cấm người Trung Quốc và chó”, cảnh sát ngoại quốc đánh đập tàn nhẫn phu kéo xe ngay tại tô giới. Chính trị Trung Quốc là một căn bệnh trầm trọng kéo dài, ai ai cũng muốn ‘ra nước ngoài’.
Trong rất nhiều giấc mơ cứu quốc, có công thương nghiệp cứu quốc, khoa học cứu quốc, giáo dục cứu quốc, cũng có chính phủ cứu quốc, công nghiệp quân sự cứu quốc… Nếu một quốc gia cứ thiếu hụt mãi thì rất khó để để biết rốt cuộc là cách mạng hay cứu quốc. Bạn học của anh ai cũng muốn ra nước ngoài, sau khi học thành sẽ ‘cải tạo quốc gia’, ‘phục hưng dân tộc’. Vậy thì anh sẽ làm người ở lại, nếu cách mạnh thất bại thì chết trên chiến trường vì quốc gia cũng đáng.”
Sở Vọng gật đầu bày tỏ mình đã hiểu.
Có thể nói lịch sử du học ở Trung Quốc cận đại chiếm nửa bộ phận lịch sử cận đại Trung Quốc, và nửa bộ phận còn lại thì ở lại nước tham chính nhập ngũ.
“Nên mới có bài thơ hồi Tết ba năm trước ạ?”
“Nghĩ gì ngàn dặm xá, đèn sáng ngắm non sông?” Lâm Tử Đồng nói, “Những lời em nói ra hôm nay, chắc chắn Doãn Yên không nói được, thậm chí đến anh cũng rất bội phục. Em ba có suy nghĩ cách nhìn rất lý trí thâm sâu, anh cả rất vui. Đang tính khuyên em đừng để bụng chuyện linh tinh trong nhà, nhưng giờ xem ra, không cần anh nói thì em cũng quyết định không để bụng, vậy thì anh cũng yên tâm rồi.”
Sở Vọng híp mắt cười nói, “Anh cả khen nhầm rồi.”
Bị người ta hỏi như vậy, bà càng nghĩ càng nổi nóng, vỗ bàn mạt chược ngồi xuống, tức giận bật cười: “Tôi còn nói vì sao con bé ba không đi châu Âu, thì ra là có người xúi giục nó.”
“Cô ta thì xúi giục gì được?” Các bà cô bật cười, “Đừng có tự dưng dạy hư cháu ba.”
“Nhưng cô ta muốn thế đấy.” Bà Kiều liếc mắt ra ngoài, vẫy tay gọi Doãn Yên đến ngồi cạnh mình, “Cũng may mấy ngày nữa cháu sẽ ra nước ngoài với cha, đỡ thanh danh bị nó làm liên lụy. Cháu đừng có giống nó.”
Từ sau khi gả đi, danh tiếng của bà Cát thực sự rất vang dội. Vì sao vẫn không bị nhà họ Lâm gạch tên trong gia phả? Họ hàng đoán rằng – lúc trước khi mẹ Sở Vọng gả vào đã đem theo một số tiền lớn, sau này số tiền đó vào tay ai, mọi người không biết. Khả năng lớn nhất là đã vào tay bà Cát. Nên dù nhà họ Lâm hận bà làm bẩn danh tiếng nhà mình, nhưng cũng không dám vạch rõ quan hệ với bà. Việc xấu trong nhà không truyền ra ngoài, tuy các bà cô đều rất khinh thường bà ấy, nhưng khi có người ngoài hỏi thì lại phớt lờ đánh trổng lảng, sợ bị người ta nói ra nói vào, khiến người ta thấy quan hệ giữa họ với bà Cát cũng chẳng mấy thân thuộc.
Tiễn bà Cát đi, Sở Vọng biết lúc này trong nhà như thế nào nên cũng không vội vào làm gì, đỡ phải nhìn sắc mặt người ta. Nên khi Lâm Tử Đồng quay về, thấy cô vẫn đang đứng bên ngoài thì hỏi: “Ở ngoài này làm gì vậy?”
Sở Vọng cười lắc đầu, anh ta cũng không hỏi nhiều.
Lâm Tử Đồng vào biệt thự đi một vòng, bị các bà bác hỏi lui hỏi tới, một lúc sau lại đi ra, hỏi Sở Vọng: “Ngôn Tang đâu?”
“Tức giận bỏ đi rồi.” Sở Vọng nhìn qua nhà bên cạnh, “Về nhà rồi.”
“Sao lại giận?”
“Mới nói với anh ấy là em không đi châu Âu. Em cũng tò mò, sao hai ngày nay không có ai nói với anh ấy?”‘
Lâm Tử Đồng mỉm cười, “Gần đây hai nhà đều bận rộn, cha cũng không có dịp sang bên đó. Vừa có thời gian rảnh gặp em, vậy mà em lại nói tin dữ này với cậu ta. Không đi an ủi à?”
Sở Vọng nhìn mặt đất chăm chú, “Anh ấy giận vì em không đi châu Âu, không có nguyên nhân nào cả. Người không muốn em đi châu Âu, dĩ nhiên em nói gì bọn họ cũng tin, thậm chí còn có thể lý giải hộ em nữa. Nhưng anh ấy muốn em đi cùng, nên dù em nói gì thì anh ấy cũng sẽ tìm được lý do bác bỏ thôi. Dù em có mặt dày đến nhà họ nhấn chuông cửa, chỉ e anh ấy cũng không chịu gặp em.”
Trước khi tới Thượng Hải, Sở Vọng cũng đã nghĩ đến, người khác đưa ra đủ lý do không nên đi châu Âu, gì mà văn hóa bất đồng, cách thức điều trị cũng khác, bị bệnh không ai chăm sóc, vân vân… Tự bản thân cô còn có thể nghĩ ra rất nhiều biện pháp giải quyết chứ đừng nói đến Ngôn Tang.
Còn về phần bà Chu thị kia, chỉ cần sau khi cô rời thuyền ở bến Marseille rồi cầm theo thư của giáo sư Từ, cùng Ngôn Tang đến nước Anh là có thể tách ra với nhà bọn họ.
Những lý do này còn không thuyết phục được bản thân cô, thì sao có thể thuyết phục được Ngôn Tang luôn muốn cô đi châu Âu đây?
Điều khiến cô thật sự hạ quyết tâm không đi châu Âu là phong thư của Từ Thiếu Khiêm. Nói trắng ra, những nơi nên đi cô đều đã đi, những gì cần học cô cũng đã học, ngoài việc tự dưng phải chậm trễ hai năm để bắt đầu lại từ đầu, thì thật sự không có bất cứ ý nghĩa nào cả.
“Tuy hỗn chiến quân phiệt sẽ kết thúc trong năm nay, sau này tổ quốc sẽ bắt đầu thời kỳ loạn trong giặc ngoài kéo dài đến gần hai mươi năm.”
“Em muốn ở lại để thử xem bản thân có thể làm được gì”.
Nói với anh như vậy, liệu anh có tin không? Đến chính Sở Vọng còn không tin nữa là, thậm chí còn cảm thấy nực cười.
“Không chịu gặp em, nhưng cũng không thể không gặp anh được.” Lâm Tử Đồng nghe thế thì cười, đi lên phía trước mấy bước rồi ngoái đầu nói, “Đi thôi.”
Lâm Tử Đồng sải bước băng qua bãi cỏ, Sở Vọng chạy chậm theo sau. Hai anh em đến ngoài biệt thự nhà họ Tư, nhấn chuông cửa, để giúp việc đi mời cậu Tư đến, nói là có cậu Lâm nhà bên mời cậu Tư xuống nói chuyện đôi câu.
Tư Ngôn Tang đi ra mở cửa, nhìn thấy hai người nhưng không nhìn Sở Vọng, chỉ hỏi thẳng Lâm Tử Đồng: “Rốt cuộc vì sao em ấy không đi châu Âu?”
Lâm Tử Đồng cười nói: “Thế sao cậu không hỏi vì sao tôi không đi châu Âu?”
“Em không phải là cô tư Hứa, quan tâm anh có đi châu Âu hay không làm gì? Anh đứng sang bên giùm, Sở Vọng, em lại đây.” Tư Ngôn Tang kéo Lâm Tử Đồng qua một bên, hỏi, “Không đi châu Âu thật?”
“Không đi.” Sở Vọng gật đầu, “Em đưa ra lý do ở lại gì thì sẽ làm anh vui hơn đây?”
“Dù em có nói tổ quốc đang lâm nguy, công cuộc cứu quốc cần có em, thì anh cũng không vui nổi.”
“Em nên làm gì đây?”
Ba người im lặng một hồi, rồi anh như thỏa hiệp, hỏi, “Vậy anh cũng không đi, được chưa?”
Sở Vọng lắc đầu.
Tư Ngôn Tang cười gượng, bình tĩnh phản bác, “Anh nên làm gì đây?”
Lâm Tử Đồng cũng bất đắc dĩ, “Không ai quan tâm vì sao anh không đi châu Âu à?”
Hai người kia đồng thanh đáp: “Không.”
Trầm ngâm một lúc, rồi Sở Vọng nói: “Ngôn Tang, em biết hiện giờ châu Âu có rất nhiều điều tốt: khoa học, giáo dục, công nghiệp… hơn hẳn trong nước rất nhiều, cũng vì thế nên rất nhiều du học sinh cứ đâm đầu đi cho bằng được. Với em, châu Âu vẫn nên có anh, anh nên ngồi du thuyền ăn kem trên sông Spree, Chủ nhật đi xe đến ngoại ô Véc-xây… Không phải em không nghiêm túc suy nghĩ, mà kết quả của việc suy nghĩ là: Du học châu Âu với em rất khó khăn, không gặt hái được nhiều điều; còn ở Hương Cảng mưa thuận gió hòa, gặt hái được nhiều hơn. Nên là, Hương Cảng tốt hơn châu Âu. Còn với anh thì ngược lại: Em có thể chắc chắn nói rằng, anh phải hoàn thành việc học ở châu Âu. Dù hôn ước có buộc tương lai của hai chúng ta vào với nhau thì cũng chỉ là điều vô nghĩa, nếu vì mê muội mà đưa ra lựa chọn thì sẽ không sáng suốt. Em không nên thay đổi tiền đồ đã định vì anh, và anh cũng không nên như vậy.”
Thấy anh không lên tiếng, Sở Vọng lại nói tiếp: “Anh muốn nói em quá lý trí cũng được, quá lạnh lùng cũng được. Nếu anh cho em một lý do để thuyết phục em đi châu Âu với anh thì càng tốt. Nhưng em biết, bản thân anh cũng biết rõ đúng không – không có lý do nào cả. Ví dụ như anh muốn làm một người theo chủ nghĩa lãng mạn, vậy thì em đành phải làm kẻ tỉnh táo. Ngoài hai năm tạm thời không thể ở bên nhau ra thì còn thiếu sót gì nữa sao? Chỉ hai năm thôi mà, em vẫn ở Hương Cảng chờ anh quay về.”
Tư Ngôn Tang cụp mắt, gần như không nhìn rõ con ngươi. Một lúc sau, anh chỉ đáp: “Anh biết rồi.”
Cánh cổng lớn ở biệt thự nhà họ Tư khép lại, chỉ còn hai anh em đứng ngoài cửa.
Sở Vọng cười khổ, “Anh ấy vẫn còn tức giận.”
“Đúng thế.” Lâm Tử Đồng gật đầu, “Có thể lần này là giận bản thân.”
“Vậy vì sao anh không đi châu Âu?” Sở Vọng hỏi ngược lại, “Cha nói vốn ban đầu cũng muốn dẫn anh đi cùng.”
“Với nghiệp học mấy năm qua của anh, đi châu Âu không bằng ở lại Trung Quốc.” Lâm Tử Đồng cười nói, “Sau Ngũ Tứ, có một hôm anh đến thư viện Thiệu Hưng đọc sách, biết bộ máy chính phủ vừa già nua lại vừa tham ô, còn nhân dân vẫn cứ nghèo đói ốm đau; trên bãi cỏ ở bến Thượng Hải viết “cấm người Trung Quốc và chó”, cảnh sát ngoại quốc đánh đập tàn nhẫn phu kéo xe ngay tại tô giới. Chính trị Trung Quốc là một căn bệnh trầm trọng kéo dài, ai ai cũng muốn ‘ra nước ngoài’.
Trong rất nhiều giấc mơ cứu quốc, có công thương nghiệp cứu quốc, khoa học cứu quốc, giáo dục cứu quốc, cũng có chính phủ cứu quốc, công nghiệp quân sự cứu quốc… Nếu một quốc gia cứ thiếu hụt mãi thì rất khó để để biết rốt cuộc là cách mạng hay cứu quốc. Bạn học của anh ai cũng muốn ra nước ngoài, sau khi học thành sẽ ‘cải tạo quốc gia’, ‘phục hưng dân tộc’. Vậy thì anh sẽ làm người ở lại, nếu cách mạnh thất bại thì chết trên chiến trường vì quốc gia cũng đáng.”
Sở Vọng gật đầu bày tỏ mình đã hiểu.
Có thể nói lịch sử du học ở Trung Quốc cận đại chiếm nửa bộ phận lịch sử cận đại Trung Quốc, và nửa bộ phận còn lại thì ở lại nước tham chính nhập ngũ.
“Nên mới có bài thơ hồi Tết ba năm trước ạ?”
“Nghĩ gì ngàn dặm xá, đèn sáng ngắm non sông?” Lâm Tử Đồng nói, “Những lời em nói ra hôm nay, chắc chắn Doãn Yên không nói được, thậm chí đến anh cũng rất bội phục. Em ba có suy nghĩ cách nhìn rất lý trí thâm sâu, anh cả rất vui. Đang tính khuyên em đừng để bụng chuyện linh tinh trong nhà, nhưng giờ xem ra, không cần anh nói thì em cũng quyết định không để bụng, vậy thì anh cũng yên tâm rồi.”
Sở Vọng híp mắt cười nói, “Anh cả khen nhầm rồi.”
Bình luận chương 50
Chia sẻ cảm nhận về chương 50 “Tô giới công cộng (5)”