Dàn nhạc và người xem xét bản thảo (7)
Tìm được bảng điểm của cô rồi còn tiến hành tính trung bình cộng số, liệu có người bình thường nào nghĩ đến chuyện này không?
“Đó chỉ là phỏng đoán của anh thôi. Chị em nhà em rất thông minh, chị cả đọc nhiều sách, chị hai cũng là tài nữ nổi tiếng ở Giang Nam, thế thì em thông minh về mặt nào đó không được sao?” Cô bịa lời nói.
Từ Thiếu Khiêm cười hỏi: “Em tính toán điểm số cho mỗi môn học đều rất chuẩn, số điểm thi được cũng không hề lệch điểm nào so với dự đoán. Vừa lót đường xong cho tương lai, lại không khiến em quá nổi bật. Nếu đúng như lời em, vậy thì, em có thể nói cho tôi biết là em đang che giấu gì không?”
Xem ra người này đã coi cô là đối tượng nghiên cứu để tiến hành điều tra hiện trường rất nhiều lần, cũng làm công tác thống kê dữ liệu và phân tích cẩn thận, chỉ thiếu nước viết thành luận văn thôi.
Sở Vọng bất đắc dĩ gãi đầu.
“Giả thiết của giáo sư Từ không sai, nhưng lý lẽ ủng hộ giả thiết thì lại không đủ.”
Vừa dứt lời, cô lập tức hối hận.
Chỉ thấy ý cười trên mặt Từ Thiếu Khiêm càng thêm đậm: “Chỉ cho em thời gian hai tuần để dịch luận văn về giả thiết nghi ngờ của tôi, đúng là làm khó em rồi.”
Người này đúng là cáo già, đâu đâu cũng là cạm bẫy. Lâm Sở Vọng thở dài, chỉ cảm thấy da đầu tê rần: “Tùy anh thích nghĩ thế nào thì nghĩ.”
“Tôi nghĩ thế nào không quan trọng, quan trọng là em nghĩ như thế nào.”
“Em nghĩ cái gì?”
“Tôi nhớ em đã nói rằng: vẫn chưa có dự định, đi bước nào hay bước ấy.”
“Ồ, trí nhớ của giáo sư Từ tốt thật đấy.”
“Không biết em có còn nhớ không, nhưng tôi cũng đã nói rồi: Nếu có chuyện gì khó xử, nhất định tôi sẽ hỗ trợ hết sức mình.”
“Ừm, xưa nay trí nhớ của em không được tốt lắm.”
“Không sao, tôi giúp em ôn lại. Có phải tôi còn nói một câu là, tương lai của cô Lâm không chỉ có thế, nếu cứ chôn chân ở đây mãi thì đúng là đáng tiếc?”
“Hình như có nói.”
“Đối với cô Lâm vì chưa lấy chồng nên không chịu gặp ai, hay là cô bé Linzy dù 12 tuổi vẫn có tôn nghiêm, thì những lời tôi đã nói vẫn có hiệu dụng. Nên xin hỏi, quý cô Lâm Trí sẽ trả lời tôi như thế nào đây?”
“Quý cô Lâm Trí không có trả lời gì cả, chỉ đơn thuần muốn kiếm ít tiền tiêu vặt thôi.”
Từ Thiếu Khiêm cười nói: “Cuộc đình công đầu năm đã kết thúc rồi, nhà xuất bản cũng đã mời được người xem xét bản thảo chính thức.”
Lâm Sở Vọng không đổi sắc *à* một tiếng, nhưng trong lòng lại tiu nghỉu: bị mất bát cơm rồi.
“Công việc này, tôi cảm thấy chưa chắc bọn họ đã làm tốt hơn em.”
“Ừm, tôi có thể hiểu.” Dù sao cũng có bằng cấp mà!
“Em rất thông minh, cực kỳ thông minh… Nếu không có nguyên nhân khác, có lẽ là thiên tài.”
“Dù là thiên tài thì cũng có lúc thiếu tiền.”
Thấy vẻ mặt buồn rười rượi của cô, Từ Lai mỉm cười. Im lặng một lúc, rồi anh nói: “Sau này nếu nhà xuất bản không bận, thì sẽ không có nhiều luận văn gửi đến cho em.”
“Không có nhiều, có nghĩa là gần như bằng không?”
“Ừ, có lẽ một năm nhà xuất bản cũng sẽ có vài tháng bận rộn, nhưng nhiều nhất cũng chỉ hai tháng.”
“Được, em biết rồi.” Sở Vọng càng rũ đầu xuống thấp.
“Nếu thiếu tiền quá, thì ở chỗ tôi có một công việc tư nhân có lẽ có thể mời em, lương không hề thấp hơn so với công việc xem xét bản thảo.”
“Việc gì?”
“Dạy kèm tiếng Anh và tiếng latinh tại nhà.”
“Cần phải đến nhà anh hả?”
“Đúng thế.”
Sở Vọng ngẫm nghĩ rồi cười lắc đầu, “Chuyện này không được.”
Có lẽ Từ Thiếu Khiêm cũng biết chuyện này không ổn ở đâu, anh ta cười giải thích: “Là vợ tôi nhờ. Cô ấy muốn nhận cháu tôi làm con nuôi, cậu bé mới từ quê ở Quảng Đông đến cách đây không lâu, vài năm nữa sẽ vào đại học Queen’s, vốn muốn nhờ tôi tìm xem trong trường có trợ giảng hay giáo sư nào tinh thông hai ngoại ngữ này không. Hiện tại xem ra, có lẽ em là người thích hợp nhất.”
Sở Vọng nhìn vào cặp kính anh ta, trầm tư một lúc.
Mọi người hay bảo nếu một người đeo kính thì ngoài tăng thêm vẻ lịch sự ra, còn có thể khiến người ta cảm thấy đây là kẻ mặt người dạ thú. Còn về nguyên nhân là gì thì cô cũng đã từng suy nghĩ rất lâu: người đeo kính luôn nhìn rõ ràng mọi thứ, nhưng ánh sáng phản chiếu lên kính mắt khiến người ngoài không thể thấy đôi mắt sau cặp kính đó đang nghĩ gì – điều này đã gián tiếp hình thành nên thông tin bất cân xứng, là quan hệ giữa khống chế và bị khống chế.
Cô không biết rõ về thời đại này, cũng không hiểu được vị giáo sư Từ này. Nhưng anh ta lại nắm rõ thời đại này trong lòng bàn tay, tin tức của cô đã bị anh ta tìm ra rõ ràng. Sở Vọng cảm thấy rất không an toàn: anh nói là vợ anh thì là vợ anh sao, nói miệng không có bằng chứng, ai biết được anh muốn gì?
Từ Thiếu Khiêm thấy cô do dự, vẫn cười nói: “Tôi sẽ dùng danh nghĩa của vợ đăng báo bản thông báo tuyển dụng này sau. Nhưng trước đó tôi vẫn muốn trưng cầu ý kiến của em, chỉ vì tôi là người trọng người tài, thậm chí còn muốn nhận em làm học trò của tôi. Bởi vì hiện tại, nếu em lấy được một tấm bằng Vật lý trong thời gian ngắn, thì cả cái xứ Cảng này ngoài tôi ra, sẽ không còn người nào có tư cách và năng lực cho em đặc quyền này.”
Nói đoạn, anh cất xấp bảng điểm kia đi. Thấy cô vẫn còn do dự, anh nói tiếp: “Em không cần phải lo lắng. Tôi sẽ giữ bí mật chuyện của em, tuyệt đối không đào sâu thêm, cũng không để người thứ hai biết. Mặt khác, cả Hương Cảng không phải chỉ có một mình em là có thể làm gia sư, nếu em không muốn thì tôi vẫn có thể mời người khác. Còn nữa, chuyện nhận em làm học trò cũng chỉ là đề nghị của tôi.”
Sở Vọng ngẩng đầu nhìn anh ta.
Từ Lai rảo bước đi đến cửa thư viện, kéo cửa ra, cười nói đôi câu với cha Wilson. Sau đó anh ngoái đầu nói: “Nếu như em đổi ý, có thể gọi điện đến số điện thoại này bất cứ lúc nào.”
Nói rồi anh thốt ra một chuỗi dãy số điện thoại.
Thấy Sở Vọng không dùng bút ghi lại, anh cũng không tỏ vẻ ngạc nhiên, chỉ mỉm cười nói: “Giờ tôi có việc gấp nên hôm nay không thể tiễn em được, về nhà nhớ nghỉ ngơi kỹ.”
Anh lại nghiêng đầu trầm ngâm, sau đó nói: “Tôi nghĩ cô Lâm hẳn sẽ không từ chối đề nghị của tôi, vì cô ấy là người thông minh.”
Dứt lời, anh chào tạm biệt cha Wilson rồi bước nhanh rời đi, để lại một mình Sở Vọng ngẩn ngơ, bóng dáng bé nhỏ lạc lõng ngồi cạnh chiếc bàn lớn. Mãi đến khi thân hình cao to của cha Wilson che khuất ánh sáng ở khe cửa, ho khan hai tiếng trầm khàn, thì cô mới xấu hổ đứng dậy rời đi.
***
Đề nghị của Từ Thiếu Khiêm thật sự vô cùng hấp dẫn. Còn việc vì sao bản thân do dự, có lẽ là vì sợ hãi vô tri trước thời đại này.
Đầu tiên, không biết nhân phẩm của Từ Thiếu Khiêm thế nào mà đã tùy tiện đến nhà người ta, kể cả đúng như anh ta nói: là chị Từ đề xuất thông báo tìm người. Nhưng nếu có chuyện thật, thì một người phụ nữ thời đại phong kiến như chị Từ sao có thể giúp cô được?
Thứ hai, đối với một tiểu thư gia đình giàu có, nếu đến nhà người khác dạy kèm thì thanh danh sẽ bị ảnh hưởng thế nào?
Dưới các tiền đề không rõ ràng này, vấn đề nan giải lớn nhất của cô chính là: không có người lớn tuổi hoặc bạn bè để tâm sự và nhận được lời khuyên của họ. Nếu có thể được một tiền bối hoặc một người bạn hiểu biết rõ về thời đại này, cũng biết rõ tình cảnh của cô chỉ điểm một hai, thì cô cũng không đến mức do dự bất định, tiến thoái lưỡng nan như thế rồi.
20 đồng bạc kia như phí thông cảm và phí thôi việc, được gửi thẳng vào tài khoản của ngài Saumur. Cô buồn bã nhìn 64 đồng tiền mình tích cóp được: có lẽ giáo sư Từ người ta chỉ đơn giản là Bá Lạc* coi trọng cô thôi, vì sao bản thân lại nghi ngờ ý tốt của người ta?
(*Ngày nay dùng từ này để chỉ người giỏi phát hiện, tiến cử, bồi dưỡng và sử dụng nhân tài.)
Có điều, chẳng mấy chốc cô đã không có thời gian suy xét đến chuyện đó nữa. Dư âm của sự kiện Ngũ Tạp vẫn chưa tan, thì cuộc thảm án ngày 18 tháng 3 ở Bắc Bình đã lần thứ hai khiến cả nước chấn động. Vào sáng ngày 19 ở trên bàn ăn, bác cả cầm báo chậc lưỡi than thương cho những người tử nạn, cũng may Tư Ưng và Lâm Du biết nhìn thời thế, chuyển trọng tâm công tác về Thượng Hải, may mắn tranh được cơn giông tố này.
Chuyện đó khiến Sở Vọng chợt nhớ đến tạp văn “Kỷ niệm chị Lưu Hòa Trân”* trong sách giáo khoa trung học. Giáo dục quốc dân không khiến cô lý giải được “đời người thảm đạm, máu tươi lênh láng”** là gì, khi nhắc đến sự kiện “18 tháng 3” cũng chỉ khiến người ta cảm thấy đang mượn việc xưa nói chuyện nay.
(*Đây là tạp văn của Lỗ Tấn. Nội dung là sự tưởng nhớ về thanh niên trường Đại học nữ sư phạm bị lính vệ đội đường hoàng xổ súng bắn chết trong thảm án 18/3, cũng như ngẫm nghĩ về thời thế. Mời bạn tìm đọc thêm trên google.)
(**Câu này trích trong tạp văn trên, Phan Khôi dịch.)
Hành quyết lần này còn trắng trợn hơn thế, những người bỏ mình trong cuộc khởi nghĩa lần này cũng nhiều hơn. Cô không khỏi nghĩ: rốt cuộc anh em trong nhà đấu đá nhau đáng để dân tộc khác thương xót hơn, hay là thời đại của kẻ lấn h**p có thế lực mạnh mẽ tối tăm hơn đây?
Bất luận là gì đi chăng nữa, trong thời đại mà quyền và địa vị của phụ nữ không được bảo vệ đầy đủ, nhưng thông tin lại phát triển trước, thì lời nói của con người còn đáng sợ hơn cả so với đời sau. Trong thời đại mất chủ quyền, lãnh thổ bị chia cắt, quân phiệt hỗn chiến, pháp chế không hoàn thiện (người da trắng trên lãnh thổ Trung Quốc chỉ chịu sự thống trị của hệ thống pháp luật nước mình, còn nhân dân ta bị thực dân lại không được hưởng quyền lợi của pháp luật nước ngoài), cô cũng không mong pháp chế “tiên tiến” của người Anh có thể che chở được mình, cho nên mọi chuyện vẫn nên cẩn thận thì hơn.
Trong lòng cô có rất nhiều thắc mắc. Ví dụ như: chính phủ cầm quyền chỉ là pho tượng gỗ, nửa thành phố Bắc Kinh đều là của họ Phùng, bên ngoài còn có có quân Phụng có sức mạnh gấp ba lần Đoạn Kỳ Thụy. Nhưng vì sao lần nào nổ súng bắn chết thanh niên cũng là chính phủ cầm quyền?
Sở Vọng rất muốn tìm một người bạn hiểu biết rõ về sự thật và có tầm nhìn xa để tâm sự, nhưng hiện tại ngoài ngài Saumur và bà Nguyễn ra, thì đối tượng bộc bạch của cô cũng chỉ có một Tạ Di Nhã.
Ngài Saumur cho rằng: “Bất kỳ mối quan hệ nào nhiều hơn hai thì sẽ có được tính khách quan. Dù tranh chấp cũng khó có sai sót từ một bên.”
Ngài Saumur nói rất khách quan và công bằng, Sở Vọng cái hiểu cái không: cũng giống như trong thời đại Ân Thương, rõ ràng tất cả chư hầu đều rất hung ác, thế mà sách sử chỉ quy mọi sai lầm cho một mình Trụ vương. Bởi vậy mới nói, lịch sử là một cô nàng xinh xắn mặc người trang điểm*.
(*Tác giả châm biếm. Câu này có nghĩa có những người tự ý thêm thắt ý nghĩ cá nhân vào lịch sử, không phải là lịch sử thật sự.)
Bà Nguyễn lại nói: “Dù dì với chồng có cãi nhau thì cũng không phải dì sai. Phụ nữ không có lỗi.”
Sở Vọng và ngài Saumur lại cười lắc đầu: có lẽ ông Nguyễn là một người tai mềm, còn bà Nguyễn lại là một người phụ nữ rất hiện đại.
Ngồi trong quán cà phê Chim Xanh ăn bánh, Tạ Di Nhã lại hỏi: “Hiện tại Thượng Hải Quảng Châu không phải rất giàu à, “điều ước Tân Sửu” thật sự là điều ước không bình đẳng sao?”
Sở Vọng thầm thở dài. Xét về trình độ nào đó mà nói, Tạ Di Nhã đúng là một cô gái thực dân siêu điển hình, không phải là người Trung Quốc thuần túy.*
(*Nội dung chính của Điều ước Tân Sửulà nhà Thanh phải trả tiền bồi thường chiến tranh và buộc phải để cho các nước chiếm đóng Bắc Kinh. Với người Trung Quốc, đây là một điều ước không công bằng.)
Còn cô gái Trung Quốc thuần cổ điển Lâm Doãn Yên kia, hiện tại dù ở trường hay ở nhà thì đều đã được rửa nhục, rạng rỡ hơn xưa nhiều. Đánh giá của cô ấy về sự kiện này hoàn toàn dựa theo ý bác cả: “Cha và chú Tư, đương nhiên rất biết xem xét thời thế rồi.”
Tiết Chân Chân không kìm được mỉm cười: “Nếu muốn xem xét thời thế thì Lâm nhị tiểu thư nên bảo đảm thành tích Anh văn đạt tiêu chuẩn đi đã, nếu không sẽ không đọc được báo tiếng Anh Hương Cảng đâu.”
Bà Kiều lại dập tắt sự kiêu ngạo của Tiết Chân Chân, “Là con gái thì không nên bàn về tình hình chính trị.”
Còn phá lệ khen ngợi Sở Vọng: “Vì sao gần đây Chân Chân và Doãn Yên cứ gặp mặt là cãi nhau thế hả? Có còn dáng vẻ của tiểu thư nhà giàu nữa không? nhìn cháu ba mà học tập đi.”
Rồi bà nghĩ đến chuyện quan trọng nào đó, vô cùng nuối tiếc nói với Doãn Yên: “Có lẽ bắt đầu từ Chủ nhật tuần này, phải tìm một giáo viên Anh văn khác dạy kèm cho cháu rồi.”
Doãn Yên kinh hãi: “Cô Mary phải về Anh ư?”
Chân Chân giễu cợt: “Có lẽ cảm thấy học trò ở biệt thự họ Kiều khó dạy chăng?”
Bà Kiều lườm Chân Chân, nói: “Ừ, nghe bảo là có một nhà ở trong nước đến, muốn tìm người dạy con mình để sau này vào trường Queen’s. Đọc báo thấy ghi tuyển một người biết tiếng Anh và tiếng Latinh. Tiền lương khá cao, có lẽ cô Mary động lòng.”
Nghe thấy hai chữ ‘trường Queen’s”, Sở Vọng lập tức xúc động, hỏi: “Không biết là nhà nào mà giàu thế?”
Bà Kiều nhớ lại rồi nói: “Hình như là họ Từ.”
Lúc này, cả Chân Chân và Doãn Yên có vẻ đều nghĩ đến quan hệ giữa bạn học Diệp và giáo sư Từ, không khỏi đưa mắt nhìn nhau, đã sáng tỏ rồi.
Doãn Yên rất đỗi buồn bã, năn nỉ nói: “Bác ơi, cô Mary đã dạy cháu lâu thế rồi, bây giờ đột ngột đổi giáo viên cũng không quen, hay bác khuyên cô Mary lại đi, nói cháu không nỡ xa cô ấy…”
Bà Kiều đã nói rất uyển chuyển rồi, giờ nghe Doãn Yên nói vậy thì lập tức sầm mặt: “Dạy cháu lâu như thế mà cũng không thấy cháu tiến bộ gì! Bác thấy vẫn nên đổi gia sư đi!”
Doãn Yên bị bà quát thì co rúm lại, xấu hổ trước mặt Chân Chân và Sở Vọng.
Gần đây bà Kiều có không ít chuyện cần quan tâm: sau khi từ Quảng Châu về, ông Kiều lại có chuyện quan trọng muốn quay về Anh. Xem ý của ông, dường như muốn dẫn Mitchell và Leon về cùng. Thứ nhất là núi cao hoàng đế xa, Mã Linh đã gả đi, nếu ông Kiều bị hồ ly tinh ở nước ngoài mê hoặc, đồng ý chia gia sản cho thằng con tạp chủng kia thì sao? Thứ hai, không biết bà nghe được từ đâu: hiện nay có rất nhiều người Trung Quốc ra nước ngoài kết hôn cùng một người vợ khác. Bà Kiều không khỏi căng thẳng, nghĩ tới nghĩ lui, cuối cùng không chịu để ông Kiều dẫn bà hai theo.
Lúc này không biết là ai đã đề xuất chủ ý cho bà: để bà nhận nuôi Leon dưới danh nghĩa mình. Như thế, Leon vừa có thể được bảo đảm địa vị ở bên ngoài, mà sau này nếu cậu ta có kế thừa tài sản của ông Kiều thì cũng sẽ không bạc đãi bà.
Michell không cách nào hiểu được “nhận con thừa tự” là có ý gì. Dì ta chỉ cho rằng bọn họ đang muốn cướp con trai mình, thế là suốt ngày rơm rớm nước mắt, nói gì cũng không chịu. Bà Kiều giỏi tiếng Nhật, còn tiếng Anh chỉ đủ dùng để sai bảo người hầu, nên cũng không thể giải thích chuyện “nhận nuôi con” cho Mitchell, đành phải nhờ hai đứa giỏi tiếng Anh là Sở Vọng và Chân Chân đi giải thích với Mitchell, còn hướng dẫn kỹ lưỡng: “Nếu cô ta khóc thì hai đứa cũng khóc đi, phải khóc to tiếng hơn. Hai đứa thích Leon, nhất định cũng không nỡ để thằng bé rời khỏi nhà ta đúng không?”
Sở Vọng và Chân Chân không chịu được màn thao thao bất tuyệt nhiều lần của bà, cuối cùng đành phải đồng ý. Hai người đứng ngoài cửa phòng khách tầng hai tòa nhà bên cạnh chị đẩy em nhường, không ai muốn xung phong dấn thân. Ngay khi hai người đang ồn ào tranh nhau thì cửa phòng mở ra cái két, nửa gương mặt trắng bệch của Mitchell xuất hiện.
Then cài an toàn trong phòng vẫn khóa nửa, thấy là hai người bọn cô, sự cảnh giác trong mắt Mitchell vơi đi, nhưng vẫn lạnh lùng: “Nếu hai em đến làm thuyết khách thay bà Kiều thì mời về cho.”
Chân Chân không biết làm gì, nhìn sang Sở Vọng cầu cứu. Sở Vọng cũng nhìn lại cô ấy, đột nhiên một ý nghĩ vụt qua trong đầu, cô bèn nói với Mitchell: “Dì à, Chân Chân chơi thân với Leon, chị ấy muốn nói mấy câu với em ấy.”
Chân Chân vừa nghe thấy cô lôi mình ra làm lá chán thì trợn mắt nhìn cô, chỉ hận không thể dùng ánh mắt lóc thịt cô ra.
Leon nghe thấy Chân Chân tới thì vội chạy bước nhỏ ra cửa, cách cánh cửa thấp giọng gọi “chị Chân Chân, chị Sở Vọng”.
Nghe thấy cậu gọi, con tim Chân Chân tim mềm ra, dịu dàng nói: “Leon, chị không nỡ xa em đâu… Ôi.”
Thái độ của Mitchell cũng dịu hẳn, không đóng cửa đuổi các cô đi nữa. Nhân lúc đó, Sở Vọng khom lưng nhìn thẳng vào cậu, để cậu không có cảm giác uy h**p do bị người lớn vây quanh.
Cô thấp giọng nói: “Leon, em có muốn vào trường trung học hàng đầu Hương Cảng không? Ở trong trường có dạy học bằng tiếng Anh, cũng có dạy học bằng tiếng Latinh. Học sinh tốt nghiệp trường này, đa số đều vào trường đại học hàng đầu ở Anh và Mỹ.”
Leon ngước đầu lên, nhìn mẹ mình với ánh mắt nửa khó hiểu nửa khát vọng.
Mitchell thoáng động lòng, run giọng hỏi: “Cháu… cháu có ý gì?”
Cô không trả lời câu hỏi này mà nói: “Dù đi theo thương nhân Trung Quốc như ông Kiều đến Anh, thì người Anh có đặt mẹ con các dì vào trong mắt không? Dù là ông Kiều thì cũng không thể tìm được một ngôi trường tốt ở Anh cho Leon được, đúng không?”
Mitchell nghe một cô gái nhỏ như cô lại nói chuyện thẳng thắn như thế, không khỏi l**m môi, ý bảo cô nói hết đi.
Sở Vọng nói tiếp: “Nếu để Leon được nuôi dưới danh nghĩa bà cả, thì hiện tại trong biệt thự này, dì vẫn có thể ngày ngày gặp em ấy, không khác gì trước. Và bà cả cũng có thể cho Leon nhiều thứ hơn dì, nói vậy dì cũng thấy được. Điều tốt đẹp chính là giáo dục, điều kiện cơm ăn áo mặc thượng đẳng hằng ngày, cũng như danh phận tốt…”
Mitchell mỉm cười: “Làm sao em có thể chắc chắn là bà cả sẽ tốt với thằng bé?”
Sở Vọng cười nói: “Nếu dì đồng ý để Leon được nuôi dưới danh nghĩa bà cả, thì em cũng có thể đảm bảo bà cả sẽ đưa Leon đến trường Queen tốt nhất Hương Cảng. Đến lúc đó dì muốn theo ông Kiều đến Anh cũng được, mà muốn ở lại biệt thự họ Kiều xem bà cả dạy Leon thế nào cũng được, tùy dì cả. Dì xem?”
“Đó chỉ là phỏng đoán của anh thôi. Chị em nhà em rất thông minh, chị cả đọc nhiều sách, chị hai cũng là tài nữ nổi tiếng ở Giang Nam, thế thì em thông minh về mặt nào đó không được sao?” Cô bịa lời nói.
Từ Thiếu Khiêm cười hỏi: “Em tính toán điểm số cho mỗi môn học đều rất chuẩn, số điểm thi được cũng không hề lệch điểm nào so với dự đoán. Vừa lót đường xong cho tương lai, lại không khiến em quá nổi bật. Nếu đúng như lời em, vậy thì, em có thể nói cho tôi biết là em đang che giấu gì không?”
Xem ra người này đã coi cô là đối tượng nghiên cứu để tiến hành điều tra hiện trường rất nhiều lần, cũng làm công tác thống kê dữ liệu và phân tích cẩn thận, chỉ thiếu nước viết thành luận văn thôi.
Sở Vọng bất đắc dĩ gãi đầu.
“Giả thiết của giáo sư Từ không sai, nhưng lý lẽ ủng hộ giả thiết thì lại không đủ.”
Vừa dứt lời, cô lập tức hối hận.
Chỉ thấy ý cười trên mặt Từ Thiếu Khiêm càng thêm đậm: “Chỉ cho em thời gian hai tuần để dịch luận văn về giả thiết nghi ngờ của tôi, đúng là làm khó em rồi.”
Người này đúng là cáo già, đâu đâu cũng là cạm bẫy. Lâm Sở Vọng thở dài, chỉ cảm thấy da đầu tê rần: “Tùy anh thích nghĩ thế nào thì nghĩ.”
“Tôi nghĩ thế nào không quan trọng, quan trọng là em nghĩ như thế nào.”
“Em nghĩ cái gì?”
“Tôi nhớ em đã nói rằng: vẫn chưa có dự định, đi bước nào hay bước ấy.”
“Ồ, trí nhớ của giáo sư Từ tốt thật đấy.”
“Không biết em có còn nhớ không, nhưng tôi cũng đã nói rồi: Nếu có chuyện gì khó xử, nhất định tôi sẽ hỗ trợ hết sức mình.”
“Ừm, xưa nay trí nhớ của em không được tốt lắm.”
“Không sao, tôi giúp em ôn lại. Có phải tôi còn nói một câu là, tương lai của cô Lâm không chỉ có thế, nếu cứ chôn chân ở đây mãi thì đúng là đáng tiếc?”
“Hình như có nói.”
“Đối với cô Lâm vì chưa lấy chồng nên không chịu gặp ai, hay là cô bé Linzy dù 12 tuổi vẫn có tôn nghiêm, thì những lời tôi đã nói vẫn có hiệu dụng. Nên xin hỏi, quý cô Lâm Trí sẽ trả lời tôi như thế nào đây?”
“Quý cô Lâm Trí không có trả lời gì cả, chỉ đơn thuần muốn kiếm ít tiền tiêu vặt thôi.”
Từ Thiếu Khiêm cười nói: “Cuộc đình công đầu năm đã kết thúc rồi, nhà xuất bản cũng đã mời được người xem xét bản thảo chính thức.”
Lâm Sở Vọng không đổi sắc *à* một tiếng, nhưng trong lòng lại tiu nghỉu: bị mất bát cơm rồi.
“Công việc này, tôi cảm thấy chưa chắc bọn họ đã làm tốt hơn em.”
“Ừm, tôi có thể hiểu.” Dù sao cũng có bằng cấp mà!
“Em rất thông minh, cực kỳ thông minh… Nếu không có nguyên nhân khác, có lẽ là thiên tài.”
“Dù là thiên tài thì cũng có lúc thiếu tiền.”
Thấy vẻ mặt buồn rười rượi của cô, Từ Lai mỉm cười. Im lặng một lúc, rồi anh nói: “Sau này nếu nhà xuất bản không bận, thì sẽ không có nhiều luận văn gửi đến cho em.”
“Không có nhiều, có nghĩa là gần như bằng không?”
“Ừ, có lẽ một năm nhà xuất bản cũng sẽ có vài tháng bận rộn, nhưng nhiều nhất cũng chỉ hai tháng.”
“Được, em biết rồi.” Sở Vọng càng rũ đầu xuống thấp.
“Nếu thiếu tiền quá, thì ở chỗ tôi có một công việc tư nhân có lẽ có thể mời em, lương không hề thấp hơn so với công việc xem xét bản thảo.”
“Việc gì?”
“Dạy kèm tiếng Anh và tiếng latinh tại nhà.”
“Cần phải đến nhà anh hả?”
“Đúng thế.”
Sở Vọng ngẫm nghĩ rồi cười lắc đầu, “Chuyện này không được.”
Có lẽ Từ Thiếu Khiêm cũng biết chuyện này không ổn ở đâu, anh ta cười giải thích: “Là vợ tôi nhờ. Cô ấy muốn nhận cháu tôi làm con nuôi, cậu bé mới từ quê ở Quảng Đông đến cách đây không lâu, vài năm nữa sẽ vào đại học Queen’s, vốn muốn nhờ tôi tìm xem trong trường có trợ giảng hay giáo sư nào tinh thông hai ngoại ngữ này không. Hiện tại xem ra, có lẽ em là người thích hợp nhất.”
Sở Vọng nhìn vào cặp kính anh ta, trầm tư một lúc.
Mọi người hay bảo nếu một người đeo kính thì ngoài tăng thêm vẻ lịch sự ra, còn có thể khiến người ta cảm thấy đây là kẻ mặt người dạ thú. Còn về nguyên nhân là gì thì cô cũng đã từng suy nghĩ rất lâu: người đeo kính luôn nhìn rõ ràng mọi thứ, nhưng ánh sáng phản chiếu lên kính mắt khiến người ngoài không thể thấy đôi mắt sau cặp kính đó đang nghĩ gì – điều này đã gián tiếp hình thành nên thông tin bất cân xứng, là quan hệ giữa khống chế và bị khống chế.
Cô không biết rõ về thời đại này, cũng không hiểu được vị giáo sư Từ này. Nhưng anh ta lại nắm rõ thời đại này trong lòng bàn tay, tin tức của cô đã bị anh ta tìm ra rõ ràng. Sở Vọng cảm thấy rất không an toàn: anh nói là vợ anh thì là vợ anh sao, nói miệng không có bằng chứng, ai biết được anh muốn gì?
Từ Thiếu Khiêm thấy cô do dự, vẫn cười nói: “Tôi sẽ dùng danh nghĩa của vợ đăng báo bản thông báo tuyển dụng này sau. Nhưng trước đó tôi vẫn muốn trưng cầu ý kiến của em, chỉ vì tôi là người trọng người tài, thậm chí còn muốn nhận em làm học trò của tôi. Bởi vì hiện tại, nếu em lấy được một tấm bằng Vật lý trong thời gian ngắn, thì cả cái xứ Cảng này ngoài tôi ra, sẽ không còn người nào có tư cách và năng lực cho em đặc quyền này.”
Nói đoạn, anh cất xấp bảng điểm kia đi. Thấy cô vẫn còn do dự, anh nói tiếp: “Em không cần phải lo lắng. Tôi sẽ giữ bí mật chuyện của em, tuyệt đối không đào sâu thêm, cũng không để người thứ hai biết. Mặt khác, cả Hương Cảng không phải chỉ có một mình em là có thể làm gia sư, nếu em không muốn thì tôi vẫn có thể mời người khác. Còn nữa, chuyện nhận em làm học trò cũng chỉ là đề nghị của tôi.”
Sở Vọng ngẩng đầu nhìn anh ta.
Từ Lai rảo bước đi đến cửa thư viện, kéo cửa ra, cười nói đôi câu với cha Wilson. Sau đó anh ngoái đầu nói: “Nếu như em đổi ý, có thể gọi điện đến số điện thoại này bất cứ lúc nào.”
Nói rồi anh thốt ra một chuỗi dãy số điện thoại.
Thấy Sở Vọng không dùng bút ghi lại, anh cũng không tỏ vẻ ngạc nhiên, chỉ mỉm cười nói: “Giờ tôi có việc gấp nên hôm nay không thể tiễn em được, về nhà nhớ nghỉ ngơi kỹ.”
Anh lại nghiêng đầu trầm ngâm, sau đó nói: “Tôi nghĩ cô Lâm hẳn sẽ không từ chối đề nghị của tôi, vì cô ấy là người thông minh.”
Dứt lời, anh chào tạm biệt cha Wilson rồi bước nhanh rời đi, để lại một mình Sở Vọng ngẩn ngơ, bóng dáng bé nhỏ lạc lõng ngồi cạnh chiếc bàn lớn. Mãi đến khi thân hình cao to của cha Wilson che khuất ánh sáng ở khe cửa, ho khan hai tiếng trầm khàn, thì cô mới xấu hổ đứng dậy rời đi.
***
Đề nghị của Từ Thiếu Khiêm thật sự vô cùng hấp dẫn. Còn việc vì sao bản thân do dự, có lẽ là vì sợ hãi vô tri trước thời đại này.
Đầu tiên, không biết nhân phẩm của Từ Thiếu Khiêm thế nào mà đã tùy tiện đến nhà người ta, kể cả đúng như anh ta nói: là chị Từ đề xuất thông báo tìm người. Nhưng nếu có chuyện thật, thì một người phụ nữ thời đại phong kiến như chị Từ sao có thể giúp cô được?
Thứ hai, đối với một tiểu thư gia đình giàu có, nếu đến nhà người khác dạy kèm thì thanh danh sẽ bị ảnh hưởng thế nào?
Dưới các tiền đề không rõ ràng này, vấn đề nan giải lớn nhất của cô chính là: không có người lớn tuổi hoặc bạn bè để tâm sự và nhận được lời khuyên của họ. Nếu có thể được một tiền bối hoặc một người bạn hiểu biết rõ về thời đại này, cũng biết rõ tình cảnh của cô chỉ điểm một hai, thì cô cũng không đến mức do dự bất định, tiến thoái lưỡng nan như thế rồi.
20 đồng bạc kia như phí thông cảm và phí thôi việc, được gửi thẳng vào tài khoản của ngài Saumur. Cô buồn bã nhìn 64 đồng tiền mình tích cóp được: có lẽ giáo sư Từ người ta chỉ đơn giản là Bá Lạc* coi trọng cô thôi, vì sao bản thân lại nghi ngờ ý tốt của người ta?
(*Ngày nay dùng từ này để chỉ người giỏi phát hiện, tiến cử, bồi dưỡng và sử dụng nhân tài.)
Có điều, chẳng mấy chốc cô đã không có thời gian suy xét đến chuyện đó nữa. Dư âm của sự kiện Ngũ Tạp vẫn chưa tan, thì cuộc thảm án ngày 18 tháng 3 ở Bắc Bình đã lần thứ hai khiến cả nước chấn động. Vào sáng ngày 19 ở trên bàn ăn, bác cả cầm báo chậc lưỡi than thương cho những người tử nạn, cũng may Tư Ưng và Lâm Du biết nhìn thời thế, chuyển trọng tâm công tác về Thượng Hải, may mắn tranh được cơn giông tố này.
Chuyện đó khiến Sở Vọng chợt nhớ đến tạp văn “Kỷ niệm chị Lưu Hòa Trân”* trong sách giáo khoa trung học. Giáo dục quốc dân không khiến cô lý giải được “đời người thảm đạm, máu tươi lênh láng”** là gì, khi nhắc đến sự kiện “18 tháng 3” cũng chỉ khiến người ta cảm thấy đang mượn việc xưa nói chuyện nay.
(*Đây là tạp văn của Lỗ Tấn. Nội dung là sự tưởng nhớ về thanh niên trường Đại học nữ sư phạm bị lính vệ đội đường hoàng xổ súng bắn chết trong thảm án 18/3, cũng như ngẫm nghĩ về thời thế. Mời bạn tìm đọc thêm trên google.)
(**Câu này trích trong tạp văn trên, Phan Khôi dịch.)
Hành quyết lần này còn trắng trợn hơn thế, những người bỏ mình trong cuộc khởi nghĩa lần này cũng nhiều hơn. Cô không khỏi nghĩ: rốt cuộc anh em trong nhà đấu đá nhau đáng để dân tộc khác thương xót hơn, hay là thời đại của kẻ lấn h**p có thế lực mạnh mẽ tối tăm hơn đây?
Bất luận là gì đi chăng nữa, trong thời đại mà quyền và địa vị của phụ nữ không được bảo vệ đầy đủ, nhưng thông tin lại phát triển trước, thì lời nói của con người còn đáng sợ hơn cả so với đời sau. Trong thời đại mất chủ quyền, lãnh thổ bị chia cắt, quân phiệt hỗn chiến, pháp chế không hoàn thiện (người da trắng trên lãnh thổ Trung Quốc chỉ chịu sự thống trị của hệ thống pháp luật nước mình, còn nhân dân ta bị thực dân lại không được hưởng quyền lợi của pháp luật nước ngoài), cô cũng không mong pháp chế “tiên tiến” của người Anh có thể che chở được mình, cho nên mọi chuyện vẫn nên cẩn thận thì hơn.
Trong lòng cô có rất nhiều thắc mắc. Ví dụ như: chính phủ cầm quyền chỉ là pho tượng gỗ, nửa thành phố Bắc Kinh đều là của họ Phùng, bên ngoài còn có có quân Phụng có sức mạnh gấp ba lần Đoạn Kỳ Thụy. Nhưng vì sao lần nào nổ súng bắn chết thanh niên cũng là chính phủ cầm quyền?
Sở Vọng rất muốn tìm một người bạn hiểu biết rõ về sự thật và có tầm nhìn xa để tâm sự, nhưng hiện tại ngoài ngài Saumur và bà Nguyễn ra, thì đối tượng bộc bạch của cô cũng chỉ có một Tạ Di Nhã.
Ngài Saumur cho rằng: “Bất kỳ mối quan hệ nào nhiều hơn hai thì sẽ có được tính khách quan. Dù tranh chấp cũng khó có sai sót từ một bên.”
Ngài Saumur nói rất khách quan và công bằng, Sở Vọng cái hiểu cái không: cũng giống như trong thời đại Ân Thương, rõ ràng tất cả chư hầu đều rất hung ác, thế mà sách sử chỉ quy mọi sai lầm cho một mình Trụ vương. Bởi vậy mới nói, lịch sử là một cô nàng xinh xắn mặc người trang điểm*.
(*Tác giả châm biếm. Câu này có nghĩa có những người tự ý thêm thắt ý nghĩ cá nhân vào lịch sử, không phải là lịch sử thật sự.)
Bà Nguyễn lại nói: “Dù dì với chồng có cãi nhau thì cũng không phải dì sai. Phụ nữ không có lỗi.”
Sở Vọng và ngài Saumur lại cười lắc đầu: có lẽ ông Nguyễn là một người tai mềm, còn bà Nguyễn lại là một người phụ nữ rất hiện đại.
Ngồi trong quán cà phê Chim Xanh ăn bánh, Tạ Di Nhã lại hỏi: “Hiện tại Thượng Hải Quảng Châu không phải rất giàu à, “điều ước Tân Sửu” thật sự là điều ước không bình đẳng sao?”
Sở Vọng thầm thở dài. Xét về trình độ nào đó mà nói, Tạ Di Nhã đúng là một cô gái thực dân siêu điển hình, không phải là người Trung Quốc thuần túy.*
(*Nội dung chính của Điều ước Tân Sửulà nhà Thanh phải trả tiền bồi thường chiến tranh và buộc phải để cho các nước chiếm đóng Bắc Kinh. Với người Trung Quốc, đây là một điều ước không công bằng.)
Còn cô gái Trung Quốc thuần cổ điển Lâm Doãn Yên kia, hiện tại dù ở trường hay ở nhà thì đều đã được rửa nhục, rạng rỡ hơn xưa nhiều. Đánh giá của cô ấy về sự kiện này hoàn toàn dựa theo ý bác cả: “Cha và chú Tư, đương nhiên rất biết xem xét thời thế rồi.”
Tiết Chân Chân không kìm được mỉm cười: “Nếu muốn xem xét thời thế thì Lâm nhị tiểu thư nên bảo đảm thành tích Anh văn đạt tiêu chuẩn đi đã, nếu không sẽ không đọc được báo tiếng Anh Hương Cảng đâu.”
Bà Kiều lại dập tắt sự kiêu ngạo của Tiết Chân Chân, “Là con gái thì không nên bàn về tình hình chính trị.”
Còn phá lệ khen ngợi Sở Vọng: “Vì sao gần đây Chân Chân và Doãn Yên cứ gặp mặt là cãi nhau thế hả? Có còn dáng vẻ của tiểu thư nhà giàu nữa không? nhìn cháu ba mà học tập đi.”
Rồi bà nghĩ đến chuyện quan trọng nào đó, vô cùng nuối tiếc nói với Doãn Yên: “Có lẽ bắt đầu từ Chủ nhật tuần này, phải tìm một giáo viên Anh văn khác dạy kèm cho cháu rồi.”
Doãn Yên kinh hãi: “Cô Mary phải về Anh ư?”
Chân Chân giễu cợt: “Có lẽ cảm thấy học trò ở biệt thự họ Kiều khó dạy chăng?”
Bà Kiều lườm Chân Chân, nói: “Ừ, nghe bảo là có một nhà ở trong nước đến, muốn tìm người dạy con mình để sau này vào trường Queen’s. Đọc báo thấy ghi tuyển một người biết tiếng Anh và tiếng Latinh. Tiền lương khá cao, có lẽ cô Mary động lòng.”
Nghe thấy hai chữ ‘trường Queen’s”, Sở Vọng lập tức xúc động, hỏi: “Không biết là nhà nào mà giàu thế?”
Bà Kiều nhớ lại rồi nói: “Hình như là họ Từ.”
Lúc này, cả Chân Chân và Doãn Yên có vẻ đều nghĩ đến quan hệ giữa bạn học Diệp và giáo sư Từ, không khỏi đưa mắt nhìn nhau, đã sáng tỏ rồi.
Doãn Yên rất đỗi buồn bã, năn nỉ nói: “Bác ơi, cô Mary đã dạy cháu lâu thế rồi, bây giờ đột ngột đổi giáo viên cũng không quen, hay bác khuyên cô Mary lại đi, nói cháu không nỡ xa cô ấy…”
Bà Kiều đã nói rất uyển chuyển rồi, giờ nghe Doãn Yên nói vậy thì lập tức sầm mặt: “Dạy cháu lâu như thế mà cũng không thấy cháu tiến bộ gì! Bác thấy vẫn nên đổi gia sư đi!”
Doãn Yên bị bà quát thì co rúm lại, xấu hổ trước mặt Chân Chân và Sở Vọng.
Gần đây bà Kiều có không ít chuyện cần quan tâm: sau khi từ Quảng Châu về, ông Kiều lại có chuyện quan trọng muốn quay về Anh. Xem ý của ông, dường như muốn dẫn Mitchell và Leon về cùng. Thứ nhất là núi cao hoàng đế xa, Mã Linh đã gả đi, nếu ông Kiều bị hồ ly tinh ở nước ngoài mê hoặc, đồng ý chia gia sản cho thằng con tạp chủng kia thì sao? Thứ hai, không biết bà nghe được từ đâu: hiện nay có rất nhiều người Trung Quốc ra nước ngoài kết hôn cùng một người vợ khác. Bà Kiều không khỏi căng thẳng, nghĩ tới nghĩ lui, cuối cùng không chịu để ông Kiều dẫn bà hai theo.
Lúc này không biết là ai đã đề xuất chủ ý cho bà: để bà nhận nuôi Leon dưới danh nghĩa mình. Như thế, Leon vừa có thể được bảo đảm địa vị ở bên ngoài, mà sau này nếu cậu ta có kế thừa tài sản của ông Kiều thì cũng sẽ không bạc đãi bà.
Michell không cách nào hiểu được “nhận con thừa tự” là có ý gì. Dì ta chỉ cho rằng bọn họ đang muốn cướp con trai mình, thế là suốt ngày rơm rớm nước mắt, nói gì cũng không chịu. Bà Kiều giỏi tiếng Nhật, còn tiếng Anh chỉ đủ dùng để sai bảo người hầu, nên cũng không thể giải thích chuyện “nhận nuôi con” cho Mitchell, đành phải nhờ hai đứa giỏi tiếng Anh là Sở Vọng và Chân Chân đi giải thích với Mitchell, còn hướng dẫn kỹ lưỡng: “Nếu cô ta khóc thì hai đứa cũng khóc đi, phải khóc to tiếng hơn. Hai đứa thích Leon, nhất định cũng không nỡ để thằng bé rời khỏi nhà ta đúng không?”
Sở Vọng và Chân Chân không chịu được màn thao thao bất tuyệt nhiều lần của bà, cuối cùng đành phải đồng ý. Hai người đứng ngoài cửa phòng khách tầng hai tòa nhà bên cạnh chị đẩy em nhường, không ai muốn xung phong dấn thân. Ngay khi hai người đang ồn ào tranh nhau thì cửa phòng mở ra cái két, nửa gương mặt trắng bệch của Mitchell xuất hiện.
Then cài an toàn trong phòng vẫn khóa nửa, thấy là hai người bọn cô, sự cảnh giác trong mắt Mitchell vơi đi, nhưng vẫn lạnh lùng: “Nếu hai em đến làm thuyết khách thay bà Kiều thì mời về cho.”
Chân Chân không biết làm gì, nhìn sang Sở Vọng cầu cứu. Sở Vọng cũng nhìn lại cô ấy, đột nhiên một ý nghĩ vụt qua trong đầu, cô bèn nói với Mitchell: “Dì à, Chân Chân chơi thân với Leon, chị ấy muốn nói mấy câu với em ấy.”
Chân Chân vừa nghe thấy cô lôi mình ra làm lá chán thì trợn mắt nhìn cô, chỉ hận không thể dùng ánh mắt lóc thịt cô ra.
Leon nghe thấy Chân Chân tới thì vội chạy bước nhỏ ra cửa, cách cánh cửa thấp giọng gọi “chị Chân Chân, chị Sở Vọng”.
Nghe thấy cậu gọi, con tim Chân Chân tim mềm ra, dịu dàng nói: “Leon, chị không nỡ xa em đâu… Ôi.”
Thái độ của Mitchell cũng dịu hẳn, không đóng cửa đuổi các cô đi nữa. Nhân lúc đó, Sở Vọng khom lưng nhìn thẳng vào cậu, để cậu không có cảm giác uy h**p do bị người lớn vây quanh.
Cô thấp giọng nói: “Leon, em có muốn vào trường trung học hàng đầu Hương Cảng không? Ở trong trường có dạy học bằng tiếng Anh, cũng có dạy học bằng tiếng Latinh. Học sinh tốt nghiệp trường này, đa số đều vào trường đại học hàng đầu ở Anh và Mỹ.”
Leon ngước đầu lên, nhìn mẹ mình với ánh mắt nửa khó hiểu nửa khát vọng.
Mitchell thoáng động lòng, run giọng hỏi: “Cháu… cháu có ý gì?”
Cô không trả lời câu hỏi này mà nói: “Dù đi theo thương nhân Trung Quốc như ông Kiều đến Anh, thì người Anh có đặt mẹ con các dì vào trong mắt không? Dù là ông Kiều thì cũng không thể tìm được một ngôi trường tốt ở Anh cho Leon được, đúng không?”
Mitchell nghe một cô gái nhỏ như cô lại nói chuyện thẳng thắn như thế, không khỏi l**m môi, ý bảo cô nói hết đi.
Sở Vọng nói tiếp: “Nếu để Leon được nuôi dưới danh nghĩa bà cả, thì hiện tại trong biệt thự này, dì vẫn có thể ngày ngày gặp em ấy, không khác gì trước. Và bà cả cũng có thể cho Leon nhiều thứ hơn dì, nói vậy dì cũng thấy được. Điều tốt đẹp chính là giáo dục, điều kiện cơm ăn áo mặc thượng đẳng hằng ngày, cũng như danh phận tốt…”
Mitchell mỉm cười: “Làm sao em có thể chắc chắn là bà cả sẽ tốt với thằng bé?”
Sở Vọng cười nói: “Nếu dì đồng ý để Leon được nuôi dưới danh nghĩa bà cả, thì em cũng có thể đảm bảo bà cả sẽ đưa Leon đến trường Queen tốt nhất Hương Cảng. Đến lúc đó dì muốn theo ông Kiều đến Anh cũng được, mà muốn ở lại biệt thự họ Kiều xem bà cả dạy Leon thế nào cũng được, tùy dì cả. Dì xem?”
Bình luận chương 30
Chia sẻ cảm nhận về chương 30 “Dàn nhạc và người xem xét bản thảo (7)”