Phù hợp
Edit: Hắc Phượng Hoàng
Lý thị là người tính tình nóng nảy, nghe xong lời đồn đãi, lúc này nói, “Phi! Giỏi cho một kẻ chó cậy gần nhà!”Tần Lăng Vân ho khục, lại liếc mắt ra hiệu cho tẩu tử, nhắc nhở với nàng rằng Hoàng Thượng đang ở chỗ này, cho dù có đánh chó cũng phải ngó mặt chủ. Đương nhiên, nếu như Hoàng Thượng không có ở đây, nàng muốn mắng như thế nào thì cứ việc. Nói cho cùng, hắn cũng không thích vị Diệp Tiệp dư kia, đi đường ba bước thì lắc hai bước, cứ như tùy thời sẽ té xỉu, nói chuyện thì ngó trước trông sau, chẳng hề mau lẹ chút nào, so sánh với Quan Tố Y, vậy thì là một người trên trời một người dưới đất. Nhưng Hoàng Thượng ưa thích, người ngoài chẳng thể nói được gì.
Quan Tố Y vỗ nhẹ mu bàn tay Lý thị, giọng nói ôn hòa chậm rãi, “Tỷ tỷ chớ giận, chỉ là bị chó cắn một miếng mà thôi, chúng ta không cần cắn lại.” Bởi vì phía sau đương nhiên có gậy gộc đối phó nàng ta.
Tần Lăng Vân “PHỐC” một tiếng phun ngụm trà nóng ra ngoài, không thể ngờ tới Quan Tố Y nói chuyện còn độc hơn cả Lý thị, không khỏi nhìn Hoàng Thượng.
Thánh Nguyên Đế cũng kinh ngạc, không biết nên có phản ứng gì. Diệp Tiệp dư có phóng túng người nhà như thế nào, dù sao cũng là Tần phi trên danh nghĩa của hắn, lúc này lại bị so sánh với chó, dù bối cảnh Trấn Bắc Hầu phu nhân hiển hách, cũng phải gánh cái tội danh vấy bẩn Hoàng thất. Nhưng mà hắn lại không tức giận nổi, nghĩ lại, cũng nhẹ giọng nở nụ cười.
Lý thị vốn cũng muốn cười, nhưng ngại Chân thần đang ở chỗ này, đành phải nhẫn nại, khi thấy Chân Thần cũng cười, mới vỗ tay cười khen, “Là vậy, là vậy, không nên so sánh cao thấp với súc sinh.”
Người ta ám chỉ Diệp Tiệp dư là chó, đến nàng trực tiếp biến thành súc sinh, nàng đúng là bản lĩnh! Tần Lăng Vân bị chị dâu cẩu thả, nhanh mồm nhanh miệng có chút tức giận, sợ Hoàng Thượng để ý, liên tục nhìn quét biểu lộ của hắn, thấy hắn nhìn chằm chằm vào mịch ly phiêu lãng theo gió của Trấn Bắc Hầu phu nhân, không biết suy nghĩ cái gì.
May mà dưới lầu chiêng trống trỗi lên, khẩu chiến sắp tới, lúc này mới đánh gãy nghị luận của mọi người. Từ Quảng Chí đồng thời cùng đối thủ đi lên đài cao trải thảm đỏ, cầm lên bút lông, mỗi người viết một từ —— pháp trị, nhân trị.
“Ác chiến chín ngày, rốt cục cũng nói đến căn bản của Nho và Pháp. Chắc hẳn đáp án của đề tài này, từ quốc chủ cho tới thứ dân, trong lòng đều có tính toán, thực sự mênh mông.” Quan Tố Y giơ hai tay lên, vỗ tay nhè nhẹ.
“Cô đoán ai sẽ thắng?” Tần Lăng Vân móc ra một hạt Phật châu, vừa chỉ cái ghế bên cạnh mình, bày ra dáng vẻ ta đây “khoan dung”, “Hốt Nạp Nhĩ, đang ở bên ngoài không cần câu nệ, ngồi đi.”
“Tạ chủ tử.” Thánh Nguyên Đế ôm quyền giống y chang, rồi sau đó ngồi xuống hỏi Trấn Bắc Hầu phu nhân, “Đạo đề này có ý gì?”
“Trị, chính là trị quốc. Pháp gia chủ trương phép nghiêm hình nặng, Nho gia chủ trương nhân ái thông suốt, xiết chặt buông lỏng, một nghiêm một rộng, mà căng chùng rộng nghiêm ai hơn ai kém, ai có thể dẫn đầu bang quốc đi về phía hưng thịnh, đây cũng là tiêu điểm tranh phong giữa Pháp gia và Nho gia. Loạn thế dùng tiêu chuẩn nặng, thịnh thế dùng nền chính trị nhân từ, mà Ngụy Quốc vừa mới qua loạn thế, thịnh thế chưa đạt, càng cần dùng thước đo Pháp nghiêm khắc và Nhân ái bao quát. Nhưng, Pháp luật rộng nghiêm nặng nhẹ, chẳng qua là người đương chính cần cân nhắc vấn đề, người bình thường không có quyền định đoạt, càng khó có thể với tới. Nhưng lê dân bách tính đã chịu nỗi khổ chiến loạn đủ rồi, đương nhiên càng có khuynh hướng tới sinh hoạt an bình, vì vậy khát vọng đối với nền chính trị nhân từ và ủng hộ Thánh chủ anh minh chưa từng có tăng vọt như vậy. Bỏ qua một bên miệng lưỡi lợi hại, chỉ theo góc độ sự thật và dân tâm từ trước đến nay mà xem, sẽ là Từ Quảng Chí đại toàn thắng.”
“Nói hay lắm!”Hốt Nạp Nhĩ dùng tiếng Hán không thuần thục tán thưởng.
“Ngươi nghe hiểu sao?” Quan Tố Y rất thích nói chuyện cùng với Hốt Nạp Nhĩ, chỉ vì hắn kiến thức nửa vời đối với văn hóa Trung Nguyên, đặt ở trước mặt nàng, giống như một đứa trẻ con ngây thơ. Trẻ con luôn làm cho người ta mềm lòng.
“Nghe hiểu bảy tám phần, đều là công lao gần đây dụng công đọc sách.” Thánh Nguyên Đế vò đầu, biểu lộ chất phác.
Tần Lăng Vân và Lý thị lấy tay che mặt, không dám nhìn bộ dạng ngốc ngếch của bệ hạ, sợ sau khi trở về sẽ bị giết người diệt khẩu.
Quan Tố Y lại không phát giác được gì, khẽ cười nói, “Chỉ cần có tấm lòng hiếu học, chừng nào bắt đầu dụng công cũng không tính là muộn. Huynh ngày thường nếu có chỗ nào không hiểu, có thể viết thư hỏi ta.”
“Tạ phu nhân!” Đôi má Thánh Nguyên Đế đỏ lên, ánh mắt lóe sáng, có vẻ rất cao hứng. Mà trên thực tế, hoàn toàn chính xác là hắn thật sự cao hứng. Quan Tố Y tùy tiện nói mấy câu cũng hơn Quan lão gia tử nhắc cả ngày, hơn nữa còn tự định giá càng cảm thấy thú vị.
Dưới đài, quả nhiên Từ Quảng Chí chiếm cứ thượng phong thứ nhất, người dự thính cũng liên tục gật đầu biểu thị đồng ý. Quan Tố Y nhìn chằm chằm vào ngang mặt người nọ, mỉa mai nói, “Nho gia trị quốc sẽ giống như trẻ con đùa chơi, nhìn có vẻ ra dáng đấy, nhưng cuối cùng lại khó ra hồn.”
Tần Lăng Vân ngạc nhiên nhìn nàng, phảng phất như bị nàng nói không sợ hãi người chết dọa sợ. Phải biết rằng, vị quý chủ nhân này là cháu gái đế sư đấy. Đế sư là ai? Thái Đẩu học phái Nho gia, cao đồ(*) mà chính tay lão nhân gia ông dạy dỗ lại nói Nho gia trị quốc giống như trẻ con đùa chơi, nếu như người bên ngoài mà nghe thấy được, thì đây là chuyện hài hước to lắm.
(*)cao đồ: học sinh, đệ tử xuất sắc
Lầu hai rất nhiều người, cũng chính là vì tiếng người huyên náo, ồn ào, náo động ầm ĩ, Quan Tố Y mới dám nói thoải mái. Tất cả mọi người đang nghị luận, trầm trồ khen ngợi, vỗ tay, có ai rảnh đi nghe người bên ngoài nói cái gì đó đâu? Huống hồ Tần Lăng Vân đường đường Trấn Tây hầu ngồi ở chỗ này, lại có rất nhiều thị vệ tay cầm chuôi đao đề phòng, ai có lá gan mà tới tụ tập?
Nghẹn khuất cả đời, Quan Tố Y dứt khoát rộng mở ý chí, muốn làm gì thì làm, muốn nói cái gì nói cái nấy, nếu không chẳng phải lãng phí cơ hội trùng sinh lại một đời, há không thẹn với thần Phật rủ xuống lòng thương? Nàng cười cười, tiếp tục nói, “Đạt thì cứugiúp khắpthiên hạ, cùng thì giữmình trong sạch, đây là chuẩn tắc xử thế của học giả Nho gia tiêu chuẩn. Bởi vậy có thể thấy được, bọn họ cũng không ghét làm quan, thậm chí còn tích cực mưu cầu chức vị. Nhưng, Khổng Thánh chu du Liệt quốc mấy chục năm, cả đời tận sức truyền đạo thụ nghiệp giải thích nghi hoặc, ý muốn vận dụng tư tưởng của mình vào trong trị quốc. Nhưng ông cả đời chỉ làm quan một lần, tức Khổng Định công từ năm chín đến năm mười ba, ngắn ngủn năm năm đã bỏ mũ mà đi, đây là vì sao?”
“Vì sao?”
Đôi mắt ngoại tộc đại Hán – trông mong nhìn qua, Quan Tố Y thấy vậy cười khẽ, “Bởi vì học thuyết của ông ta lỗi thời, có thể Tu thân Tề gia, nhưng khó trị Quốc Bình thiên hạ. Đệ tử thỉnh xin học trồng trọt, Khổng Tử nói trồng trọt có lợi ích gì, vì vậy dần dà, nhiều nho sinh lấy việc đọc sách là vẻ vang, làm việc tay chân lấy làm hổ thẹn; gặp phải binh sĩ lâm trận bỏ chạy, nghe nói đối phương phải về nhà tận hiếu, phụng dưỡng cha mẹ, hắn không những không truy cứu trách phạt, ngược lại lại còn tán thưởng thêm, nếu như tuyên dương ra ngoài, chỉ biết làm cho binh sĩ chạy trốn ngày càng nhiều, cuối cùng gây chuyện biên quan không người chống cự. Không làm việc nhọc, thì đâu có cơm ăn? Không ngăn địch, đâu có mệnh sống? Quan viên như vậy Hoàng đế nào dám dùng, không sợ ba năm năm qua đi trị bang quốc thành một mảnh đất chết, mà đầy đường đều là nho sinh chi, hồ, giả, dã(*), gần đến giờ đối địch, làm việc tay chân, răng rắc rắc thoáng một phát toàn bộ chạy hết, lí do xinh đẹp là về nhà tận hiếu, như vậy cấp trên nói như thế nào?”
(*)Chi, hồ, giả, dã: trợ từ trong văn ngôn, để diễn tả bài văn hoặc lời nói không rõ ràng, gọi là hư từ. Người học tiếng Hán là phải học cách dùng những tiếng này – Chỉ cái học hủ lậu hẹp hòi.
Thánh Nguyên Đế gật đầu đồng ý.
Quan Tố Y tiếp tục nói, “Đạt thì cứugiúp khắpthiên hạ, cùng thì giữmìnhtrong sạch, thói hư tật xấu của học giả Nho gia, đã sớm ẩn chứa trong câu triết lý này rồi. Thiên hạ thông thuận, Thánh chủ tài đức sáng suốt, vì vậy nho sinh đều chạy đi làm quan; thế đạo hắc ám, hôn quân họa quốc, vì vậy nho sinh đều trốn đi bảo toàn chính mình. Đây cũng là đạo xử thế của bọn họ, mỹ kỳ danh viết rằng ‘Bo bo giữ mình, tiến thối tự nhiên’. Nhưng, nếu như mỗi người đều giống như bọn họ chỉ lo bảo toàn chính mình, không để ý tới thiên hạ muôn dân trăm họ, chiến loạn dẹp loạn như thế nào, bang quốc thống nhất như thế nào, chính trị hưng thịnh như thế nào, sinh hoạt yên ổn như thế nào? Chính là bởi vì có ngàn ngàn vạn vạn nghĩa sĩ động thân mà ra kia, binh tướng rơi vãi nhiệt huyết ném đầu lâu, nông phu vất vả canh tác, thôn phụ hái cây dâu trồng cây gai, thậm chí còn có kiêu hùng tàn sát toàn thành, mới có chư hầu bị diệt, chiến loạn dừng, Ngụy Quốc thành lập, mới có sinh hoạt hòa bình yên ổn của chúng ta bây giờ.”
“Hay, nói rất hay!” Tần Lăng Vân bưng ly rượu lên, thoải mái cười to, “Chỉ bằng câu nói này của cô, chúng ta đã phơi trần được sự thật! Đám Nho gia ngoài miệng nói nghe hay lắm, kì thực nhu nhược vô năng, không có đảm đương, vốn là đam mê tranh quyền đoạt lợi, con mẹ nó, một cái hai cái toàn bộ đều là ngụy quân tử.”
Thánh Nguyên Đế nghe mà lâm vào mê, đang từ từ nhấm nuốt những lời này, rồi lại nghe thấy Quan Tố Y lạnh nhạt nói, “Hầu gia chớ để một gậy tre quật ngã một thuyền người, học phái Nho gia tuy nói là thừa thãi ngụy quân tử, nhưng vẫn có nhân nghĩa sĩ chính thức lo quốc lo dân, thí dụ như tổ phụ cùng phụ thân ta.” Nhấp hớp trà nhuận hầu, nàng đột nhiên chuyển đề, “Luận công bằng rõ ràng, Nho gia không bằng Pháp gia, luận kiêm yêu thiên hạ, Nho gia không bằng Mặc gia, luận bảo vệ bang quốc, Nho gia không bằng binh gia… Nhưng Nho gia đã có một điểm, là Chư Tử Bách Gia khó có thể với tới, cũng là Hoàng Thượng tôn sùng nhất đấy, chỉ bằng vào điểm ấy, đủ để khiến hắn đưa ra quyết định ‘Đẩy minh Khổng thị, ức truất Bách gia’.”
“Ồ, một điểm đó?” Thánh Nguyên Đế tắc nghẽn hô hấp, người cũng tiến sát vào chút ít, ánh mắt sáng quắc nhìn chằm chằm vào nữ tử không thấy rõ dung mạo trước mắt.
“Nếu nói là Pháp gia là thuật đế vương, như vậy Nho gia chính là thuật ngự dân, hoặc là nói thuật ngu dân thì càng thêm chuẩn xác. Nho gia chia người làm ba sáu cửu đẳng, dùng dòng họ lễ phép, nhân nghĩa đạo đức tiến hành ước thúc, dùng trung dung, khoan dung, bác ái tiến hành thuần hóa, chủ trương hiếu đễ trung tín, lễ nghĩa liêm sỉ, ôn lương khiêm cung. Dần dà, con không dám phạm cha, vợ không dám phạm chồng, thứ không dám phạm đích, nhỏ không dám phạm lớn, hạ không dám phạm thượng, thần không dám phạm Quân, vì vậy tứ hải bình định, gia quốc an ninh. Trái lại Pháp gia, chủ trương dùng lợi để dụ, dùng hại để đuổi, dùng quyền để áp, quân vương không thể tin được hạ thần, thê thiếp, nhi nữ, huynh đệ, lúc nào cũng phải đề phòng; mọi người cũng không thể tin được quân vương, cũng không tránh được nghi kỵ. Năm rộng tháng dài, quân vương dùng bạo chính tương áp, hạ thần dùng phản loạn trả lại, bang quốc to như vậy trong khoảnh khắc sụp đổ. Chủ nghĩa quốc quân Pháp gia và Quân vương tập quyền, hoàn toàn chính xác lợi cho lớn mạnh thực lực, nhưng rất dễ dàng bị cắn trả. Quân vương tập quyền vốn lấy tư tưởng Pháp gia làm trung tâm, hoàn toàn cũng là tệ nạn vĩnh cửu, nếu như phủ thêm chiếc áo ngoài Nho gia nhân ái ‘Quân nhẹ dân quý’, thì có thể ôm dân tâm, vững chắc xã tắc. Cho nên vô luận là pháp trị hay là nhân trị, đều quá mức phiến diện, cả hai dung hợp, ngoài Nho trong Pháp, mới là thượng sách trị quốc.”
Trái tim Thánh Nguyên Đế cuồng nhảy dựng lên, ánh mắt lợi hại hận không thể đốt xuyên thủng lớp lụa đen, thu hết biểu lộ của nữ tử giờ này khắc này vào mắt. Dăm ba câu của nàng đã đâm phá ý hắn đang nghĩ, đang toan tính, đang hành động. Ngoài nho trong pháp, một chữ không kém. Đây chính là hắn đau khổ suy tư vô số ngày đêm mới tổng kết ra đạo trị quốc, lại bị nàng nói ra thấu triệt, sinh động, tươi sáng rõ nét như vậy.
Hắn nhiều lần suy nghĩ, nhiều lần dư vị, nhiều lần bình luận, vì vậy càng phát ra trầm mê. Giỏi, giỏi một Quan Tố Y, giỏi một hậu nhân Đế sư, quả nhiên trò giỏi hơn thầy (*)! Không, phải là gỗ mục nở ra nhiều loại hoa mới đúng!
(*) nguyên văn: thanh xuất vu lam nhi thắng vu lam
“Phu nhân nếu không chê Hốt Nạp Nhĩ l* m*ng, có thể cùng ta chung ẩm ba chén không?” Vì ý nghĩ thông minh tuyệt đỉnh, miệng lưỡi lợi hại như đao, đôi mắt nhìn thấu của nàng, thật kỳ diệu, cùng tư tưởng của mình hợp hai làm một, đủ để khiến Thánh Nguyên Đế thưởng thức, tán thưởng, tâm vui mừng, tiếp theo chung say một cuộc.
Tri âm tri kỷ, tri âm khó kiếm, một khi gặp được, sao lại bỏ qua?
Lý thị là người tính tình nóng nảy, nghe xong lời đồn đãi, lúc này nói, “Phi! Giỏi cho một kẻ chó cậy gần nhà!”Tần Lăng Vân ho khục, lại liếc mắt ra hiệu cho tẩu tử, nhắc nhở với nàng rằng Hoàng Thượng đang ở chỗ này, cho dù có đánh chó cũng phải ngó mặt chủ. Đương nhiên, nếu như Hoàng Thượng không có ở đây, nàng muốn mắng như thế nào thì cứ việc. Nói cho cùng, hắn cũng không thích vị Diệp Tiệp dư kia, đi đường ba bước thì lắc hai bước, cứ như tùy thời sẽ té xỉu, nói chuyện thì ngó trước trông sau, chẳng hề mau lẹ chút nào, so sánh với Quan Tố Y, vậy thì là một người trên trời một người dưới đất. Nhưng Hoàng Thượng ưa thích, người ngoài chẳng thể nói được gì.
Quan Tố Y vỗ nhẹ mu bàn tay Lý thị, giọng nói ôn hòa chậm rãi, “Tỷ tỷ chớ giận, chỉ là bị chó cắn một miếng mà thôi, chúng ta không cần cắn lại.” Bởi vì phía sau đương nhiên có gậy gộc đối phó nàng ta.
Tần Lăng Vân “PHỐC” một tiếng phun ngụm trà nóng ra ngoài, không thể ngờ tới Quan Tố Y nói chuyện còn độc hơn cả Lý thị, không khỏi nhìn Hoàng Thượng.
Thánh Nguyên Đế cũng kinh ngạc, không biết nên có phản ứng gì. Diệp Tiệp dư có phóng túng người nhà như thế nào, dù sao cũng là Tần phi trên danh nghĩa của hắn, lúc này lại bị so sánh với chó, dù bối cảnh Trấn Bắc Hầu phu nhân hiển hách, cũng phải gánh cái tội danh vấy bẩn Hoàng thất. Nhưng mà hắn lại không tức giận nổi, nghĩ lại, cũng nhẹ giọng nở nụ cười.
Lý thị vốn cũng muốn cười, nhưng ngại Chân thần đang ở chỗ này, đành phải nhẫn nại, khi thấy Chân Thần cũng cười, mới vỗ tay cười khen, “Là vậy, là vậy, không nên so sánh cao thấp với súc sinh.”
Người ta ám chỉ Diệp Tiệp dư là chó, đến nàng trực tiếp biến thành súc sinh, nàng đúng là bản lĩnh! Tần Lăng Vân bị chị dâu cẩu thả, nhanh mồm nhanh miệng có chút tức giận, sợ Hoàng Thượng để ý, liên tục nhìn quét biểu lộ của hắn, thấy hắn nhìn chằm chằm vào mịch ly phiêu lãng theo gió của Trấn Bắc Hầu phu nhân, không biết suy nghĩ cái gì.
May mà dưới lầu chiêng trống trỗi lên, khẩu chiến sắp tới, lúc này mới đánh gãy nghị luận của mọi người. Từ Quảng Chí đồng thời cùng đối thủ đi lên đài cao trải thảm đỏ, cầm lên bút lông, mỗi người viết một từ —— pháp trị, nhân trị.
“Ác chiến chín ngày, rốt cục cũng nói đến căn bản của Nho và Pháp. Chắc hẳn đáp án của đề tài này, từ quốc chủ cho tới thứ dân, trong lòng đều có tính toán, thực sự mênh mông.” Quan Tố Y giơ hai tay lên, vỗ tay nhè nhẹ.
“Cô đoán ai sẽ thắng?” Tần Lăng Vân móc ra một hạt Phật châu, vừa chỉ cái ghế bên cạnh mình, bày ra dáng vẻ ta đây “khoan dung”, “Hốt Nạp Nhĩ, đang ở bên ngoài không cần câu nệ, ngồi đi.”
“Tạ chủ tử.” Thánh Nguyên Đế ôm quyền giống y chang, rồi sau đó ngồi xuống hỏi Trấn Bắc Hầu phu nhân, “Đạo đề này có ý gì?”
“Trị, chính là trị quốc. Pháp gia chủ trương phép nghiêm hình nặng, Nho gia chủ trương nhân ái thông suốt, xiết chặt buông lỏng, một nghiêm một rộng, mà căng chùng rộng nghiêm ai hơn ai kém, ai có thể dẫn đầu bang quốc đi về phía hưng thịnh, đây cũng là tiêu điểm tranh phong giữa Pháp gia và Nho gia. Loạn thế dùng tiêu chuẩn nặng, thịnh thế dùng nền chính trị nhân từ, mà Ngụy Quốc vừa mới qua loạn thế, thịnh thế chưa đạt, càng cần dùng thước đo Pháp nghiêm khắc và Nhân ái bao quát. Nhưng, Pháp luật rộng nghiêm nặng nhẹ, chẳng qua là người đương chính cần cân nhắc vấn đề, người bình thường không có quyền định đoạt, càng khó có thể với tới. Nhưng lê dân bách tính đã chịu nỗi khổ chiến loạn đủ rồi, đương nhiên càng có khuynh hướng tới sinh hoạt an bình, vì vậy khát vọng đối với nền chính trị nhân từ và ủng hộ Thánh chủ anh minh chưa từng có tăng vọt như vậy. Bỏ qua một bên miệng lưỡi lợi hại, chỉ theo góc độ sự thật và dân tâm từ trước đến nay mà xem, sẽ là Từ Quảng Chí đại toàn thắng.”
“Nói hay lắm!”Hốt Nạp Nhĩ dùng tiếng Hán không thuần thục tán thưởng.
“Ngươi nghe hiểu sao?” Quan Tố Y rất thích nói chuyện cùng với Hốt Nạp Nhĩ, chỉ vì hắn kiến thức nửa vời đối với văn hóa Trung Nguyên, đặt ở trước mặt nàng, giống như một đứa trẻ con ngây thơ. Trẻ con luôn làm cho người ta mềm lòng.
“Nghe hiểu bảy tám phần, đều là công lao gần đây dụng công đọc sách.” Thánh Nguyên Đế vò đầu, biểu lộ chất phác.
Tần Lăng Vân và Lý thị lấy tay che mặt, không dám nhìn bộ dạng ngốc ngếch của bệ hạ, sợ sau khi trở về sẽ bị giết người diệt khẩu.
Quan Tố Y lại không phát giác được gì, khẽ cười nói, “Chỉ cần có tấm lòng hiếu học, chừng nào bắt đầu dụng công cũng không tính là muộn. Huynh ngày thường nếu có chỗ nào không hiểu, có thể viết thư hỏi ta.”
“Tạ phu nhân!” Đôi má Thánh Nguyên Đế đỏ lên, ánh mắt lóe sáng, có vẻ rất cao hứng. Mà trên thực tế, hoàn toàn chính xác là hắn thật sự cao hứng. Quan Tố Y tùy tiện nói mấy câu cũng hơn Quan lão gia tử nhắc cả ngày, hơn nữa còn tự định giá càng cảm thấy thú vị.
Dưới đài, quả nhiên Từ Quảng Chí chiếm cứ thượng phong thứ nhất, người dự thính cũng liên tục gật đầu biểu thị đồng ý. Quan Tố Y nhìn chằm chằm vào ngang mặt người nọ, mỉa mai nói, “Nho gia trị quốc sẽ giống như trẻ con đùa chơi, nhìn có vẻ ra dáng đấy, nhưng cuối cùng lại khó ra hồn.”
Tần Lăng Vân ngạc nhiên nhìn nàng, phảng phất như bị nàng nói không sợ hãi người chết dọa sợ. Phải biết rằng, vị quý chủ nhân này là cháu gái đế sư đấy. Đế sư là ai? Thái Đẩu học phái Nho gia, cao đồ(*) mà chính tay lão nhân gia ông dạy dỗ lại nói Nho gia trị quốc giống như trẻ con đùa chơi, nếu như người bên ngoài mà nghe thấy được, thì đây là chuyện hài hước to lắm.
(*)cao đồ: học sinh, đệ tử xuất sắc
Lầu hai rất nhiều người, cũng chính là vì tiếng người huyên náo, ồn ào, náo động ầm ĩ, Quan Tố Y mới dám nói thoải mái. Tất cả mọi người đang nghị luận, trầm trồ khen ngợi, vỗ tay, có ai rảnh đi nghe người bên ngoài nói cái gì đó đâu? Huống hồ Tần Lăng Vân đường đường Trấn Tây hầu ngồi ở chỗ này, lại có rất nhiều thị vệ tay cầm chuôi đao đề phòng, ai có lá gan mà tới tụ tập?
Nghẹn khuất cả đời, Quan Tố Y dứt khoát rộng mở ý chí, muốn làm gì thì làm, muốn nói cái gì nói cái nấy, nếu không chẳng phải lãng phí cơ hội trùng sinh lại một đời, há không thẹn với thần Phật rủ xuống lòng thương? Nàng cười cười, tiếp tục nói, “Đạt thì cứugiúp khắpthiên hạ, cùng thì giữmình trong sạch, đây là chuẩn tắc xử thế của học giả Nho gia tiêu chuẩn. Bởi vậy có thể thấy được, bọn họ cũng không ghét làm quan, thậm chí còn tích cực mưu cầu chức vị. Nhưng, Khổng Thánh chu du Liệt quốc mấy chục năm, cả đời tận sức truyền đạo thụ nghiệp giải thích nghi hoặc, ý muốn vận dụng tư tưởng của mình vào trong trị quốc. Nhưng ông cả đời chỉ làm quan một lần, tức Khổng Định công từ năm chín đến năm mười ba, ngắn ngủn năm năm đã bỏ mũ mà đi, đây là vì sao?”
“Vì sao?”
Đôi mắt ngoại tộc đại Hán – trông mong nhìn qua, Quan Tố Y thấy vậy cười khẽ, “Bởi vì học thuyết của ông ta lỗi thời, có thể Tu thân Tề gia, nhưng khó trị Quốc Bình thiên hạ. Đệ tử thỉnh xin học trồng trọt, Khổng Tử nói trồng trọt có lợi ích gì, vì vậy dần dà, nhiều nho sinh lấy việc đọc sách là vẻ vang, làm việc tay chân lấy làm hổ thẹn; gặp phải binh sĩ lâm trận bỏ chạy, nghe nói đối phương phải về nhà tận hiếu, phụng dưỡng cha mẹ, hắn không những không truy cứu trách phạt, ngược lại lại còn tán thưởng thêm, nếu như tuyên dương ra ngoài, chỉ biết làm cho binh sĩ chạy trốn ngày càng nhiều, cuối cùng gây chuyện biên quan không người chống cự. Không làm việc nhọc, thì đâu có cơm ăn? Không ngăn địch, đâu có mệnh sống? Quan viên như vậy Hoàng đế nào dám dùng, không sợ ba năm năm qua đi trị bang quốc thành một mảnh đất chết, mà đầy đường đều là nho sinh chi, hồ, giả, dã(*), gần đến giờ đối địch, làm việc tay chân, răng rắc rắc thoáng một phát toàn bộ chạy hết, lí do xinh đẹp là về nhà tận hiếu, như vậy cấp trên nói như thế nào?”
(*)Chi, hồ, giả, dã: trợ từ trong văn ngôn, để diễn tả bài văn hoặc lời nói không rõ ràng, gọi là hư từ. Người học tiếng Hán là phải học cách dùng những tiếng này – Chỉ cái học hủ lậu hẹp hòi.
Thánh Nguyên Đế gật đầu đồng ý.
Quan Tố Y tiếp tục nói, “Đạt thì cứugiúp khắpthiên hạ, cùng thì giữmìnhtrong sạch, thói hư tật xấu của học giả Nho gia, đã sớm ẩn chứa trong câu triết lý này rồi. Thiên hạ thông thuận, Thánh chủ tài đức sáng suốt, vì vậy nho sinh đều chạy đi làm quan; thế đạo hắc ám, hôn quân họa quốc, vì vậy nho sinh đều trốn đi bảo toàn chính mình. Đây cũng là đạo xử thế của bọn họ, mỹ kỳ danh viết rằng ‘Bo bo giữ mình, tiến thối tự nhiên’. Nhưng, nếu như mỗi người đều giống như bọn họ chỉ lo bảo toàn chính mình, không để ý tới thiên hạ muôn dân trăm họ, chiến loạn dẹp loạn như thế nào, bang quốc thống nhất như thế nào, chính trị hưng thịnh như thế nào, sinh hoạt yên ổn như thế nào? Chính là bởi vì có ngàn ngàn vạn vạn nghĩa sĩ động thân mà ra kia, binh tướng rơi vãi nhiệt huyết ném đầu lâu, nông phu vất vả canh tác, thôn phụ hái cây dâu trồng cây gai, thậm chí còn có kiêu hùng tàn sát toàn thành, mới có chư hầu bị diệt, chiến loạn dừng, Ngụy Quốc thành lập, mới có sinh hoạt hòa bình yên ổn của chúng ta bây giờ.”
“Hay, nói rất hay!” Tần Lăng Vân bưng ly rượu lên, thoải mái cười to, “Chỉ bằng câu nói này của cô, chúng ta đã phơi trần được sự thật! Đám Nho gia ngoài miệng nói nghe hay lắm, kì thực nhu nhược vô năng, không có đảm đương, vốn là đam mê tranh quyền đoạt lợi, con mẹ nó, một cái hai cái toàn bộ đều là ngụy quân tử.”
Thánh Nguyên Đế nghe mà lâm vào mê, đang từ từ nhấm nuốt những lời này, rồi lại nghe thấy Quan Tố Y lạnh nhạt nói, “Hầu gia chớ để một gậy tre quật ngã một thuyền người, học phái Nho gia tuy nói là thừa thãi ngụy quân tử, nhưng vẫn có nhân nghĩa sĩ chính thức lo quốc lo dân, thí dụ như tổ phụ cùng phụ thân ta.” Nhấp hớp trà nhuận hầu, nàng đột nhiên chuyển đề, “Luận công bằng rõ ràng, Nho gia không bằng Pháp gia, luận kiêm yêu thiên hạ, Nho gia không bằng Mặc gia, luận bảo vệ bang quốc, Nho gia không bằng binh gia… Nhưng Nho gia đã có một điểm, là Chư Tử Bách Gia khó có thể với tới, cũng là Hoàng Thượng tôn sùng nhất đấy, chỉ bằng vào điểm ấy, đủ để khiến hắn đưa ra quyết định ‘Đẩy minh Khổng thị, ức truất Bách gia’.”
“Ồ, một điểm đó?” Thánh Nguyên Đế tắc nghẽn hô hấp, người cũng tiến sát vào chút ít, ánh mắt sáng quắc nhìn chằm chằm vào nữ tử không thấy rõ dung mạo trước mắt.
“Nếu nói là Pháp gia là thuật đế vương, như vậy Nho gia chính là thuật ngự dân, hoặc là nói thuật ngu dân thì càng thêm chuẩn xác. Nho gia chia người làm ba sáu cửu đẳng, dùng dòng họ lễ phép, nhân nghĩa đạo đức tiến hành ước thúc, dùng trung dung, khoan dung, bác ái tiến hành thuần hóa, chủ trương hiếu đễ trung tín, lễ nghĩa liêm sỉ, ôn lương khiêm cung. Dần dà, con không dám phạm cha, vợ không dám phạm chồng, thứ không dám phạm đích, nhỏ không dám phạm lớn, hạ không dám phạm thượng, thần không dám phạm Quân, vì vậy tứ hải bình định, gia quốc an ninh. Trái lại Pháp gia, chủ trương dùng lợi để dụ, dùng hại để đuổi, dùng quyền để áp, quân vương không thể tin được hạ thần, thê thiếp, nhi nữ, huynh đệ, lúc nào cũng phải đề phòng; mọi người cũng không thể tin được quân vương, cũng không tránh được nghi kỵ. Năm rộng tháng dài, quân vương dùng bạo chính tương áp, hạ thần dùng phản loạn trả lại, bang quốc to như vậy trong khoảnh khắc sụp đổ. Chủ nghĩa quốc quân Pháp gia và Quân vương tập quyền, hoàn toàn chính xác lợi cho lớn mạnh thực lực, nhưng rất dễ dàng bị cắn trả. Quân vương tập quyền vốn lấy tư tưởng Pháp gia làm trung tâm, hoàn toàn cũng là tệ nạn vĩnh cửu, nếu như phủ thêm chiếc áo ngoài Nho gia nhân ái ‘Quân nhẹ dân quý’, thì có thể ôm dân tâm, vững chắc xã tắc. Cho nên vô luận là pháp trị hay là nhân trị, đều quá mức phiến diện, cả hai dung hợp, ngoài Nho trong Pháp, mới là thượng sách trị quốc.”
Trái tim Thánh Nguyên Đế cuồng nhảy dựng lên, ánh mắt lợi hại hận không thể đốt xuyên thủng lớp lụa đen, thu hết biểu lộ của nữ tử giờ này khắc này vào mắt. Dăm ba câu của nàng đã đâm phá ý hắn đang nghĩ, đang toan tính, đang hành động. Ngoài nho trong pháp, một chữ không kém. Đây chính là hắn đau khổ suy tư vô số ngày đêm mới tổng kết ra đạo trị quốc, lại bị nàng nói ra thấu triệt, sinh động, tươi sáng rõ nét như vậy.
Hắn nhiều lần suy nghĩ, nhiều lần dư vị, nhiều lần bình luận, vì vậy càng phát ra trầm mê. Giỏi, giỏi một Quan Tố Y, giỏi một hậu nhân Đế sư, quả nhiên trò giỏi hơn thầy (*)! Không, phải là gỗ mục nở ra nhiều loại hoa mới đúng!
(*) nguyên văn: thanh xuất vu lam nhi thắng vu lam
“Phu nhân nếu không chê Hốt Nạp Nhĩ l* m*ng, có thể cùng ta chung ẩm ba chén không?” Vì ý nghĩ thông minh tuyệt đỉnh, miệng lưỡi lợi hại như đao, đôi mắt nhìn thấu của nàng, thật kỳ diệu, cùng tư tưởng của mình hợp hai làm một, đủ để khiến Thánh Nguyên Đế thưởng thức, tán thưởng, tâm vui mừng, tiếp theo chung say một cuộc.
Tri âm tri kỷ, tri âm khó kiếm, một khi gặp được, sao lại bỏ qua?
Bình luận chương 33
Chia sẻ cảm nhận về chương 33 “Phù hợp”